لیختن اشتاین
| لیختن اشتاین | |
|---|---|
| نام فارسی | لِیخْتِن‌‌اشتاین |
| نام لاتین | Liechtenstein |
| نظام سیاسی | سلطنتی مشروطۀ چندحزبی با یک مجلس قانون‌‌گذاری |
| جمعیت | 36,157 نفر |
| موقعیت | اروپای مرکزی |
| پایتخت | فادوتس |
| تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) | 226 |
| شهرهای اصلی | فادوتس، بالزِرس و شان |
| زبان | آلمانی |
| دین | مسیحیت |
| مساحت (کیلومتر مربع) | 160 |
| واحد پول | فرانک سوئیس |
لِیخْتِن‌‌اشتاین (Liechtenstein)
موقعیت. کشور شاهزادهنشین لیختناشتاین در اروپای مرکزی، در ساحل شرقی راین علیا و بین کشورهای سوئیس در غرب و جنوب و اتریش در شرق جای دارد. مساحت این کشور ۱۶۰ کیلومتر مربع است و پایتخت آن شهر فادوتس[۱] است.
سیمای طبیعی. کشور لیختناشتاین نوار نسبتاً باریک و طویلی در ساحل راست رود راین است. درازای آن از شمال به جنوب در حدود ۲۵ کیلومتر و میانگین پهنای آن ۶.۵ کیلومتر است. رود راین مرز غربی آن را تشکیل می‌دهد و جلگۀ آبرفتی راین بخش‌های شمالی و غربی آن را پدید می‌آورد. نواحی شرقی آن را کوه‌پایه‌های آلپ فراگرفته که با رودخانۀ سامینا[۲] مشروب می‌شود. قله‌های برف‌پوش آلپ با ارتفاع حداکثر ۲,۶۲۳ متر، (کوه گراوسپیتز[۳]) در مرز جنوبی آن قرار دارند. اقلیم لیختناشتاین معتدل پرباران است و اختلاف قابل توجه دما و رطوبت بین نواحی مرتفع و اراضی کم‌ارتفاع و دره‌ها از ویژگی‌های آن است. کوه‌های این کشور در تابستان‌ها از ابر و مه پوشیده شده و دره‌ها و نواحی فرودست آن از هوای صاف و آفتابی و گرم بهره‌مند است؛ برعکس زمستان‌ها، در حالی که ابر و مه و سرما دره‌ها را فراگرفته است، قلل کوه‌ها در پرتو آفتاب و هوای صاف می‌درخشند و منظرۀ زیبایی را پدید می‌آورند. دمای میانگین سالانۀ شهر فادوتس (پایتخت) در دی‌ماه صفر درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه بیست درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۱,۰۹۰ میلی‌متر است. مردم لیختناشتاین آلمانی‌تبار و آلمانی‌زبان‌اند و مهم‌ترین شهرهای آن عبارت‌اند از فادوتس، بالزِرس[۴]، و شان[۵].
اقتصاد. در ۱۹۲۱، زمانی که لیختناشتاین واحد پول خود را به فرانک سوئیس تبدیل کرد، اقتصاد آن به‌سرعت رو به رشد و ترقی نهاد و به یکی از مراکز مهم بانکداری اروپا مبدل شد. مالیات کم از یک‌سو و قابلیت و اعتماد و قوانین تأمینی شایان توجه، بانک‌های لیختناشتاین را به مرکز مالی مهم و قابل اعتماد اروپا تبدیل کرده است. بیشتر ساکنان این کشور تا ۱۹۳۰ به کشاورزی اشتغال داشتند؛ حال آن که امروز از هر ۴۰ نفر لیختن‌‌اشتاینی فقط یک نفر به کشاورزی مشغول است و در عین‌حال کشتزارهای آن با یاری روش‌های نوین به یکی از مدرن‌ترین مزارع جهان مبدل شده و گله‌داری و تولید لبنیات نیز پابه‌پای کشاورزی سیر ترقی پیموده است و جایگاه مهمی دارد. لیختناشتاین فاقد مواد اولیه و سوخت است و ناگزیر مواد مزبور را از خارج وارد می‌کند؛ به همین سبب صنایع سنگین ندارد و آلودگی محیط زیست آن کم است. در عوض، صنایع سبک آن از موقعیت ممتازی برخوردار است. نساجی، سرامیک، تولید پیچ و مهره‌های فولادی، ابزارهای دقیق، غذاهای کنسروشده، دارو، و وسایل گرمازا و سرمازا بخشی از فعالیت‌های صنعتی این کشور را تشکیل میدهند. ظرفیت بالای کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی موجب جذب کارگران و کارشناسان بسیاری به‌ویژه از کشورهای اتریش، آلمان، ایتالیا و اسپانیا شده است.
حکومت و سیاست. لیختناشتاین دارای حکومت سلطنتی مشروطۀ چندحزبی با یک مجلس قانون‌‌گذاری است. مجلس این کشور، با نام لاندتاگ، ۲۵ عضو دارد که مردم اعضای آن را برای چهار سال انتخاب می‌کنند، و رهبر حزب اکثریت سِمت نخست‌وزیری و تشکیل هیئت دولت را برعهده دارد. لیختناشتاین فاقد ارتش است، ولی در مواقع ضروری همۀ مردان بالاتر از پانزده سال و کمتر از ۶۰ سال به زیر پرچم احضار می‌شوند و به همین سبب هزینۀ دفاعی آن برابر صفر است.
مردم و تاریخ. جمعیت لیختناشتاین حدود ۳۶,۱۵۷ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۲۲۶ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. ۶۴ درصد از مردم این کشور را لیختن‌ا‌شتاینی‌ها تشکیل میدهند و ۸۷.۵ درصد از آنان کاتولیک‌اند. هیچ‌یک از شهرهای لیختناشتاین جمعیتی بالاتر از ۵هزار نفر ندارد و به همین علت بیشتر مردم این کشور روستانشین‌اند. زبان رسمی آنان آلمانی است. این کشور در ۱۳۴۲م به استقلال رسید. در آن سال کنت هارتمن فرمانروایی فادوتس را برعهده گرفت و رفته‌رفته بر وسعت قلمرو خود افزود و در ۱۴۳۴م به مرز کنونی رسید. در ۲۳ ژانویۀ ۱۷۱۹ امپراتور شارل ششم فرمان تشکیل شاهزادهنشین لیختناشتاین را صادر کرد. این سرزمین در جنگ‌های ناپلئون به تصرف فرانسه درآمد و در ۱۸۶۶ ضمیمۀ امپراتوری اتریش شد. با پایان‌یافتن جنگ جهانی اول و سقوط امپراتوری اتریش، لیختناشتاین دوباره استقلال خود را به‌دست آورد. مسئولان این کشور در ۱۹۲۱ فرانک سوئیس را به‌منزلۀ پول رایج به‌رسمیت شناختند و امور پستی و گمرکی خود را به سوئیس واگذار کردند. این کشور پس از جنگ جهانی دوم به سرعت رو به ترقی نهاد و در ردیف پیشرفته‌ترین کشورهای اروپا جای گرفت.