لینن، فیودور (۱۹۱۱ـ۱۹۷۹)

لینِن، فِئودور (۱۹۱۱ـ۱۹۷۹)(Lynen, Feodor)

لينِن، فِئودور

زیست‌شیمی‌دان آلمانی. به‌همراه کُنراد بلوخ به‌سبب تحقیق در زمینۀ سوخت‌وساز کلسترول و اسیدهای چرب به جایزۀ نوبل پزشکی ۱۹۶۴ دست یافت. لینِن در مونیخ زاده شد و در آن‌جا تحصیل کرد و همۀ دورۀ کاری‌اش را در آن‌جا گذراند. در ۱۹۵۳، به مقام استادی نائل آمد و در ۱۹۵۴، سرپرست بخش شیمی یاخته‌ای، که بعدها به بخش زیست‌شیمی تغییر نام داد، در انستیتو ماکس پلانک شد. لینِن در مونیخ و بلوخ در ایالات متحد با یکدیگر ارتباط داشتند و به پژوهش می‌پرداختند؛ آنان ۳۶ مرحلۀ‌ مرتبط با ساخت کلسترول را شناسایی کردند. بلوخ معلوم کرد که واحد اساسی یون سادۀ استات (اتانوات) است که بخشی از یک مادۀ شیمیایی شامل دو اتم کربن است. در ۱۹۵۱، لینِن حامل این قطعه از ماده شیمیایی را پیدا کرد. سپس، مادۀ حد واسط، یعنی اسکوالِن، هیدروکربنی دراز شامل ۳۰ اتم کربن، را یافت. مرحلۀ پایانی تبدیل زنجیرۀ کربنی اسکوالِن به مولکول چهار حلقه‌ای کلسترول بود. لینِن همچنین دربارۀ بیوسنتز اسیدهای چرب پژوهش می‌کرد. او در مخمر مجموعه آنزیمی کشف کرد که کاتالیزور سنتز اسیدهای چرب زنجیرۀ بلند از استیل کوآنزیم اِی و مالونیل کوآنزیم کاتالیزور است. همچنین، مجموعه‌ای از واکنش‌های انرژی‌زا را کشف کرد که هنگام سوختن اسیدهای چرب مواد غذایی در طی تنفس رخ می‌دهند و دی‌اکسیدکربن و آب پدید می‌آورند.

 

---