بهکتی

بَهْکْتی (bhakti)

(در سانسکریت به‌معنی ایمان و عبودیت) در آیین هندو، جنبشی تعبدی با تأکید بر ایمان به خدایی متشخص (ذوهویت) به‌عنوان تنها شرط لازم برای رستگاری. بهکتی در جنوب هند در قرون ۶ـ۸م و در شمال هند در قرن ۱۴م پا گرفت. در شمال تا حدودی در قالب یک جنبش اجتماعی اعتراضی بروز کرد. کبیر، شاعر هندی، ادیان هندو و اسلام را درهم آمیخت و یک حکمت عرفانی نو پدید آورد. نانَک، با تأثیرپذیری از کبیر، آیین سیک را تأسیس کرد. در بنگال، چائیتانیا یک جنبش بهکتی مردمی را رهبری کرد که بعدها فرقۀ هاره کریشنا از آن منشعب شد. در جنوب هند جنبش بهکتی بر گرد گروهی مشهور به شاعران آلوار شکل گرفت و سرانجام در تألیفات رامانوجا ( ـ۱۱۳۷م) جلوه‌گر شد. متن مقدس محور آن بهگود گیتا است و نوشته‌های عامه‌پسند آن بیشتر در قالب اشعار عبادی ـ عرفانی و نیایش‌نامه است. بهکتی با سنت پرستش ویشنو پیوند دارد. تولسی داس (۱۵۴۳ـ۱۶۲۳) و توکارام (قرن ۱۷) از مشاهیر آن در شمال هند بودند.

 

---