نورمبرگ
نورِمبِرْگ (Nuremberg)
شهری در باواریا، در آلمان، بر ساحل رود پگنیتس[۱]، به فاصلۀ ۱۴۹کیلومتری شمال غربی مونیخ. ۴۹۴,۱۰۰ نفر جمعیت دارد (۱۹۹۵). صنایع آن عبارت‌اند از تولید لوازم برقی و سایر ماشین‌آلات، ابزار دقیق، اسباب‌بازی، و مواد غذایی. از ۱۹۳۳ اجتماعات نورمبرگ در این محل برگزار می‌شد. در ۱۹۴۵، جنایتکاران جنگی نازی را در این شهرِ محاکمه کردند. این شهرِ امپراتوری را در ۱۲۱۹م بنا کردند. قلعهای از قرون ۱۱ تا ۱۶ و چندین بنا از قرون وسطا دارد، که پس از ویرانی ۷۵ درصد از شهر در جنگ جهانی دوم، بازسازی شدند؛ یکی از این بناها خانۀ هانس زاکس[۲]، آهنگ‌ساز بزرگ آلمانی، است. محل تولد آلبرشت دوررِ[۳] نقاش نیز در این شهر است، که اکنون به موزه تبدیل شده است. بر فراز صخره‌ا‌ی مشرف بر رودخانه، بناهای نیمه مخروبۀ قلعۀ قدیمی (از قرون ۱۱ تا ۱۶) و دیوارهای عظیم شهر، با دروازه‌ها و برج‌های دیده‌بانی، قرار دارند. این شهر خانه‌های قدیمی، کلیساهایی به سبک گوتیک، و بنایی دولتی دارد، که پس از ۱۹۴۵ بازسازی شدند. در موزۀ ملی گرمانیک[۴] مجموعۀ نفیسی از هنر آلمانی نگهداری می‌شود. دانشگاه اِرلانگن‌ـ نورمبرگ[۵] نیز در این شهر قرار دارد. شهرک اولیه آن پیرامون قلعهای سلطنتی ایجاد شد و چون بر سر دو راه مهم تجاری قرار داشت، اهمیت یافت. در۱۲۱۹م، شهری امپراتوری و نیز از زیباترین شهرهای آلمان شد؛ بر‌طبق فرمان امپراتوری، منشور زرین[۶] (۱۳۵۶م همۀ امپراتورهای آلمان باید نخستین شورای خود را در این شهر برگزار می‌کردند. نورنبرگ نخستین شهر امپراتوری بود که پروتستان شد .(۱۵۲۵) پس از جنگ سی‌ساله[۷]، شکوه آن رو‌به افول نهاد. در ۱۸۰۶ به پادشاهی باواریا منضم شد. نخستین راه‌آهن آلمان از این‌جا به فورت[۸] کشیده شد و در ۱۸۳۵ گشایش یافت. در زمان نازی‌ها، همایش‌های سالانۀ حزب نازی در جنوب شرقی این شهر برگزار می‌شد .در حملات هوایی متفقین در جنگ جهانی دوم، خساراتی شدید به این شهر وارد شد.