کهکشان پرتوایکسی
کَهکِشان پرتوایکسی (X-Ray Galaxy)
کهکشان گسیل‌کنندۀ پرتوهای ایکس. این پرتوها تابش انرژی به‌شکل امواج الکترومغناطیسی[۱] با طول موج‌های بسیار کوتاه‌تر از نور مرئی‌اند. مقدار پرتوهای ایکسی که کهکشان‌ها تولید می‌کنند بسیار متغیر است و محدوده‌ای را از ۱۰۰هزار برابر پرتوهای ایکس تولیدشده در خورشید، برای کهکشان راه شیری[۲]، تا یک تریلیون برابر پرتوهای ایکس خورشید در درخشان‌ترین کهکشان‌های پرتو ایکسی را دربرمی‌گیرد. هر دو نوع کهکشان مارپیچی معمولی[۳] و بیضی‌شکل ممکن است منبع پرتوهای ایکس[۴] باشند. بیشتر پرتوهای ایکسی که از کهکشان گسیل می‌شود، در ستاره‌های دوتایی تولید می‌شود. ستاره‌های دوتایی متشکل از دو ستارۀ نزدیک به‌هم‌اند که بر گِرد یکدیگر مدار می‌پیمایند و گازهایی داغ را در کهکشان پخش می‌کنند. درخشان‌ترین کهکشان‌های پرتو ایکسی هسته‌هایی فعال دارند و دربردارندۀ جسمی، احتمالاً از نوع سیاه‌چاله[۵]اند، که معمولاً موجب گسیل مقدار فوق‌العاده زیاد انرژی از کهکشان می‌شود. از سوی دیگر، این کهکشان‌ها احتمالاً انفجارهای عظیمی را در مرحلۀ تشکیل ستارگان از سر می‌گذرانند.