گربه
گُربه (cat)
پستانداری کوچک، اهلی، و گوشتخوار با نام Felis catus. اغلب به‌صورت جانور دست‌آموز یا برای گرفتن موجودات مضر، ازجمله جوندگان کوچک، نگهداری می‌شود. رنگ‌هایی متنوع دارد و ممکن است موهایش کوتاه، بلند، یا بدون مو باشد. عموماً ظاهر و اندازۀ عمومی این جانوران ثابت است. گربه‌های بالغ بین ۵۱ تا۷۱ سانتی‌متر طول دارند. گربهها پوزه‌ای کوتاه، اندام‌های حرکتی قوی، و ستون فقراتی انعطاف‌پذیری دارند و می‌توانند پائین بپرند و بالا بروند. همگی روی بالشتک انگشتان پا راه می‌روند و پنجه‌روند. چنگال‌هایی قابل جمع‌شدن دارند، به‌طوری که قادرند شکارشان را بی‌صدا شکار کنند. گربهها چشم‌هایی بزرگ و حس شنوایی قوی دارند. دندان‌های نیششان بلند است. این دندان‌ها به‌خوبی نمو کرده و برای پاره‌کردن مناسب‌اند.
منشاء. گربه‌های اهلی جد مشترکی، با نام گربه وحشی افریقایی[۱]، دارند که در سراسر افریقا و عربستان یافت می‌شود. این نمونه بسیار شبیه گربۀ وحشی اروپایی[۲] است. گربه‌های اهلی قادرند با هر کدام از این وابستگان وحشی هم‌آوری (زاد و ولد) کنند. گونه‌های متنوع دیگری از گربۀ وحشی کوچک در همۀ قاره‌ها، به‌جز جنوبگان[۳] و استرالیا، زندگی می‌کنند. گربه‌های بزرگ مثل شیر، ببر، پلنگ، پوما[۴] و جگوار[۵] نیز به خانوادۀ گربه‌سانان[۶] تعلق دارند. در اروپا جمعیت گربه‌های اسکاتلندی خالص‌ترین نژاد گربهها است.
تاریخچه. گربهها بیش از ۳هزار سال پیش در مصر شناسایی، پرستش، و پس از مرگ مومیایی و در تابوت به خاک سپرده می‌شدند. این جانوران بیش از ۲هزار سال پیش در هند، و سپس در چین و ژاپن شناخته شدند. رومی‌ها آن‌ها را به بریتانیا آوردند. این جانوران در بریتانیا ارزشمند بودند. در قرن ۱۰م، قوانینی برای محافظت از آن‌ها وضع شد، اما در قرون وسطا چون آن‌ها را عامل سحر و جادو می‌دانستند در معرض خطر قرار گرفتند. در دوران ویکتوریا دوباره به آن‌ها توجه شد و در بسیاری از منازل برای گرفتن موش نگهداری شدند.
انواع گربهها. بیش از ۵۰ نژاد متنوعِ گربه وجود دارد که در سه گروه قرار می‌گیرند: موبلند یا ایرانی، موکوتاه، و سیامی[۷]. گربه‌های موبلند سری بزرگ و گرد، گوش‌هایی کوچک، بدنی حجیم، پاهایی کوتاه و کلفت، و دمی کوتاه و ضخیم دارند. در میان گربه‌های موبلند چین‌چیلا[۸]ها با موهای سفید نوک سیاه، و گربۀ دودی[۹]، با موهای زیرین سفید و موهای پوشش سطحی سیاه قابل توجه‌اند. گربه‌های موکوتاه بریتانیایی سری گرد، گوش‌هایی به نسبت کوچک، بدنی تنومند و پاهایی متناسب، و دمی با طول متوسط دارند. انواع گربه‌های موکوتاه دیگر سری به نسبت دراز، گوش‌هایی بزرگ، بدنی برازنده و کشیده، و دمی به نسبت بلند دارند. گربه‌های سیامی سری گُوه‌ای‌شکل، بدنی باریک و کشیده، پاهایی بلند، و دمی بلند و نوک باریک دارند. گربه مانکس[۱۰] دم ندارد. نيز ← کاراکال
بچه‌گربه‌ها. گربۀ اهلی هر سال حدود سه توله می‌آورد. دوران بارداری این جانور حدود ۶۵ روز است. تعداد متوسط بچه‌گربه‌ها چهار یا پنج توله است. توله‌ها کور متولد، و چشم‌هایشان بعد از حدود دَه روز باز می‌شوند. همۀ چشم‌ها در ابتدا آبی‌رنگ‌اند، اما رنگ آن‌ها طی هفته‌های اول، بسته به نوع گربه، تغییر می‌کند. برخی، مثل گربه‌های سیامی و برمه‌ای، رنگ چشمشان آبی باقی می‌ماند.
بیماری‌ها. بد‌ترین بیماری گربهها بیماری رودۀ عفونی مخصوص گربه و مرگ‌آفرین است و باید همۀ بچه‌گربه‌ها در مقابل آن مایه‌کوبی شوند. همچنین برخی بیماری‌های تنفسی، ازجمله «آنفولانزای گربه[۱۱]»، ممکن است موجب مرگ شود. معالجۀ دامپزشکیِ سریع معمولاً در این موارد مؤثر است.