نظریه فاجعه
نظریۀ فاجعه (catastrophe theory)
نظریه‌ای در ریاضیات. رنه توم[۱]، ریاضی‌دان فرانسوی، آن را در ۱۹۷۲ پیشنهاد کرد و نشان داد که رشد یک ارگانیسم حاصل رشته تغییراتی تدریجی است که از تغییرات بزرگ‌مقیاس یا جهش‌های «فاجعه‌گونه»[۲] ناشی می‌شوند و خود باعث جهش‌هایی دیگر می‌شوند. در این‌جا، الزاماً معنای منفی «فاجعه» مدنظر نیست و غرض ناگهانی‌بودن و شدت جهش است. این نظریه در مهندسی کاربرد دارد، مثلاً، کرنش[۳] تدریجی ساختار یک پل ممکن است سرانجام به فروریزی ناگهانی آن منجر شود. این نظریه را به رویدادهای اقتصادی و روان‌شناختی نیز تسرّی داده‌اند.