هاری
هاری (rabies)
(یا: آب‌گریزی) بیماری ویروسی دستگاه عصبی مرکزی. این بیماری می‌تواند همۀ جانداران خون‌گرم را مبتلا کند. عامل بیماری نوعی لیساویروس[۱] است. پس از شروع علایم، بیماری تقریباً همیشه کشنده است. بیماری از راه گازگرفتن حیوان بیمار به انسان منتقل می‌شود. هاری هنوز هم باعث مرگ صدها هزار نفر در سال می‌شود. تقریباً همۀ موارد مرگ در آسیا، افریقا، و امریکای جنوبی اتفاق می‌افتد. دورۀ نهفتگی بیماری از دَه روز تا یک سال متغیر است. پس از این دوره، به‌صورت تب، انقباض‌های عضلانی، و روان‌آشفتگی[۲] شروع می‌شود. با پیشرفت بیماری، حتی دیدن آب برای شروع تشنج و فلج کافی است. معمولاً بیمار چهار تا پنج روز پس از شروع علایم می‌میرد. تزریق واکسن و ضد سرم[۳] هاری ممکن است فرد را نجات دهد. لوئی پاستور[۴] برای نخستین‌بار واکسن هاری را ساخت و انستیتو پاستور[۵] را برای درمان این بیماری تأسیس کرد. در اروپا، برای مهار بیماری در روباه‌ها و سایر حیوانات وحشی، مایه‌کوبی با طعمه صورت می‌گیرد. در حال حاضر، در فرانسه، آلمان، و نواحی مرزی جمهوری‌های اتریش و چک روباه‌ها را با کپسول‌هایی که هلی‌کوپتر پخش می‌کند، مایه‌کوبی می‌کنند. براثر این اقدام، هاری در اروپای غربی تقریباً ریشه‌کن شده است و از ۱۹۷۳ تاکنون، در اتحادیۀ اروپا کسی از هاری نمرده است. سوئیس نخستین کشوری بود که در ۱۹۹۹ اعلام کرد با مایه‌کوبی روباه‌ها هاری را کاملاً ریشه‌کن کرده است. در انگلستان، از ۱۹۰۲ تاکنون انتقال هاری به انسان دیده نشده است. سوئد و نروژ در ۱۹۹۴ تصمیم گرفتند به جای قرنطینه‌کردن چهارماهۀ حیوانات، آن‌ها را مایه‌کوبی کنند. در حال حاضر، در انگلستان و ایرلند همۀ حیوانات وارد‌شده برای مدت شش ماه قرنطینه[۶] می‌‌شوند. در سپتامبر ۱۹۹۸، انگلستان اعلام کرد با تغییر قوانین قرنطینه خود به حیواناتی که از اتحادیۀ اروپا و جزایر عاری از هاری، مثل استرالیا و نیوزیلند، می‌آیند، بدون قرنطینه اجازۀ ورود می‌دهد. براساس گزارش کمیسیون اروپا، از ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴، تعداد موارد هاری در کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا ۷۰ درصد کاهش یافته است. در ۱۹۹۶، این کمیسیون راه‌های مهار بیماری در خفاش‌ها را بررسی کرد. در اوایل دهۀ ۱۹۹۰، خفاش‌ها ناقل احتمالی هاری شناخته شدند.