هایدلبرگ، انسان
هایْدِلْبِرگ، انسان (Heidelberg man)
قدیمی‌ترین انسان‌گونه[۱] با قدمت ۴۰۰ تا ۷۰۰هزار سال. وجود این گونۀ انسانی با سنگواره‌ای به‌اثبات رسید که در نزدیکی هایدلبرگِ آلمان یافت شد (۱۹۰۷). انسان هایدلبرگ را، با توجه به عمر این سنگواره، جزء گونۀ انسان راست‌قامت (هومو ارکتوس)[۲] طبقه‌بندی می‌کنند، اما این انسان را می‌توان نوعی قدیمی از انسان اندیشمند (هومو ساپینس)[۳] نیز به‌شمار آورد. سنگوارۀ فوق شامل آروارۀ پایینی همراه با چانه‌ای فرورفته و همۀ دندان‌ها است. آروارۀ این سنگواره بسیار پهن و قدرتمند است و به آروارۀ انسان راست‌قامت شباهت دارد؛ اما دندان‌های آن کوچک‌اند. با توجه به بقایای سنگواره‌های جانوری، که در لایه‌های خاکی اطراف سنگوارۀ انسان هایدلبرگ یافت شده‌اند، می‌توان پنداشت که این انسان در دورۀ میانی پلئیستوسن[۴] زندگی می‌کرده است.