ذوالنون مصری، ثوبان بن ابراهیم ( ـ مصر ۲۴۴ق)
ذُوالنُّون مِصری، ثَوبان بن ابراهیم (180ـ مصر ۲۴۴ق)
| ثوبان بن ابراهیم ذوالنون مصری | |
|---|---|
| زادروز |
اخمیم 180ق |
| درگذشت | مصر ۲۴۴ق |
| ملیت | مصری |
| شغل و تخصص اصلی | زاهد |
| شغل و تخصص های دیگر | عارف |
| آثار | کتاب الرکن الاکبر و رساله ای در کیمیا |
| گروه مقاله | عرفان |
زاهد و عارف مشهور مصری و از بزرگان صوفیه. در اخمیم در مصر علیا به‌‌دنیا آمد و در بغداد نزد مالک بن انس فقه خواند و موطّأ او را به نزدش خواند. در طریقت مرید شیخ اسرافیل ـ ساکن مصر ـ بود. برخی او را بر تمامی مشایخ ترجیح می‌نهند. گویند او نخستین کسی است که اشارات این علم را پدید آورد. از آن پس جنید آن اشارات را در کتب مدون کرد و سرانجام شبلی همان‌ها را بر سر منابر آشکارا گفت. ذوالنون خود معتقد بود حاصل سه سفر روحانی او، سه دسته علوم بوده که دستۀ اول را عام و خاص پذیرفتند و دستۀ دوم را عامه نپذیرفتند و دستۀ سوم را نه عام و نه خاص، هیچ‌یک، نپذیرفتند. برادرش، ذوالکفل، نیز به تصوّف گرایش داشت و اشاراتِ عارفانه‌ای داشته است. ذوالنون آن‌چنان در بسط تصوّف در مصر کوشید که به کفر متهمش کردند. او به‌سبب تعلیم عقایدش به زندقه متهم شد و در بغداد محبوس شد اما چون در بغداد عقاید خود را به خلیفه متوکل عباسی بازگفت، با احترام به مصر بازش گردانیدند. کتاب الرکن الاکبر و رساله‌ای در کیمیا را از او دانسته‌اند.