اکسی توسین
اُکْسی‌توسین (oxytocin)
هورمونی که در اواخر حاملگی ترشح، و با تحریک زهدان باعث شروع و تداوم زایمان می‌شود. این هورمون پس از زایمان نیز با انقباض ماهیچۀ زهدان باعث کاهش خونروش از محل اتصال جفت است. تزریق داخل وریدی این هورمون به منظور تحریک شروع زایمان، بهبود انقباضات زهدان، و مهار خونروش پس از زایمان کاربرد دارد. این هورمون در دورۀ شیردهی هم ترشح می‌شود. افشانۀ اکسی‌توسین در بینی، چند دقیقه پیش از شیردهی، ترشح شیر را افزایش می‌دهد. این هورمون از غدۀ هیپوفیز[۱] ترشح می‌شود. در پستانداران، اکسی‌توسین در آغاز روابط جنسی، حتی در مرحلۀ جفت‌گیری و زایمان، آزاد می‌شود. این بدان معنی است که اکسی‌توسین جز در ایجاد رابطۀ بین مادر و نوزاد در برقراری سایر روابط هم دخالت دارد. در سال ۲۰۰۰، پژوهشگران امریکایی نقش این هورمون را در روابط موش‌های نری که دستکاری ژنتیکی شده بودند تا اکسی‌توسین تولید نکنند، ثابت کردند. آن‌ها دریافتند این موش‌ها هیچ خاطره‌ای از موش‌های ماده‌ای که قبلاً با آن‌ها مواجه شده بودند، ندارند و به این نتیجه رسیدند که نقش اکسی‌توسین در حافظۀ اجتماعی[۲] حیاتی است. این موش‌ها هیچ علامت دیگری از اختلال حافظه نداشتند.