فقه اللغه

فِقهُ‌اللُّغه
به‌معنی شناخت زبان یا کلمه، معادل فیلولوژی در زبان‌های اروپایی که از دو جزء فیلو به‌معنی دوستدار و لوگوس به‌معنی کلمه یا کلام گرفته شده است. در فرهنگ اسلامی و ایرانی کاربرد این اصطلاح سابقۀ دیرینه دارد و ابومنصور ثعالبی نیشابوری کتاب خود را دربارۀ لغات زبان عربی تحت عنوان فقه‌اللغه نوشته است. فقه‌اللغه در قرن ۱۹ در اروپا به‌معنی تحقیق تاریخی دربارۀ یک زبان و متون آن زبان و ارتباطش با زبان‌های دیگر به‌کار می‌رفته است و به‌ویژه در آلمان معنی وسیع‌تری یافت و تحقیق دربارۀ فرهنگ و ادب رایج در زبان‌های قدیم را شامل می‌شد. امروزه این اصطلاح کمتر به‌کار می‌رود و به‌جای آن زبان‌شناسی مصطلح شده است و به‌جای فقه‌اللغه یا فیلولوژی نیز زبان‌شناسی تاریخی و تطبیقی به‌کار می‌رود.

 

---