فیزیک گرایی

فیزیک‌گرایی (Physicalism)

(یا: فیزیکالیسم؛ اصالت فیزیک) دیدگاهی که براساس آن جهان چیزی جز جهان فیزیکی نیست و حقایق فقط با زبان فیزیکی بیان‌شدنی است و از این‌رو با مفاهیم و موضوعات مجرد وجودشناسی‌ها نظیر ممکنات، کلیات، اعداد و حالات ذهنی تا جایی که مستقل از رویدادهای فیزیکی شمرده شوند، مخالف است. این دیدگاه را پوزیتیویست‌های منطقی نظیر کارناپ و نویرات ساخته و پرداخته کردند و حقایقی را که به زبان فیزیکی ترجمه‌پذیر نبودند، فاقد معنای علمی دانستند. این نوعی احیای اصل تحویل‌گرایی مکانیکی بود که به‌جای تحلیل پیوندهای عینیِ علوم مختلف و تبیین دقیق تفاوت و وحدت‌شان، همۀ آن‌ها را به زبان واحد فیزیک تقلیل می‌داد. بعدها بسیاری از طرفداران این دیدگاه به‌سبب نارسایی‌هایی که در آن دیده می‌شد، از آن روی‌گرداندند، زیرا اولاً تعریف دقیق شیئی فیزیکی دشوار است و ثانیاً تبدیل همۀ امور به مفاهیم و مختصات فیزیکی با مشکلات بی‌شماری روبه‌رو می‌شود. بعضی منتقدان این مکتب را علی‌رغم ظاهر علمی‌اش، موضعی متافیزیکی می‌دانند.

 

---