کارلوسیان
کارْلوسیان (Carlists)
(یا: کارلیست‌ها) طرفداران دون کارلوس د بوربون (۱۷۸۸ـ۱۸۵۵) و اعقاب او که مدعی تاج و تخت اسپانیا بودند. جنبش کارلوسیان به‌سبب این‌که فردیناند هفتم، پادشاه اسپانیا، دختر نونهال خود ایزابلّای دوم را به‌عنوان جانشین خود معرفی کرده بود، به‌وقوع پیوست. اما، با مرگ وی در ۱۸۳۳، روحانیان و اشراف ضد لیبرال دون کارلوس (۱۷۸۸ـ۱۸۵۵) برادر پادشاه متوفی را پادشاه اعلام کردند. اینان، که از پشتیبانی ساکنان استان‌های کوهستانی باسک و کاتالونیا برخوردار بودند، تا ۱۸۳۹ با دولت جنگیدند، و در این سال شکست خوردند. کارلوسیان اغلب به هواداری از امتیازات محلی استان‌های کوهستانی، در برابر قدرت و اختیارات روبه تزاید دولت مرکزی مبارزه کردند. مقارن پایان قرن ۱۹، این جنبش درنتیجۀ شکست‌هایی که متحمل شد و نیز به‌سبب ظهور خیزش جنبش ملی‌گرایی باسک و هواداران آزادی‌خواه کاتولیک روبه ضعف گذاشت. جنبش کارلیسم در قالب حزب سنّت‌گرایان[۱] تا ۱۹۳۷ به حیات خود ادامه داد و در این سال با ادغام با جنبش فالانژ[۲] تنها حزب قانونی رژیم فرانکو را تشکیل داد. در ۱۹۷۷ حزب سیاسی کارلوسیان قانونی شد و کارلوس هوگو د بوربون پارما (۱۹۳۰ـ ) از ادعای خود نسبت به تاج و تخت دست کشید و با خوان کارلوس، پادشاه اسپانیا، آشتی کرد.