کارما
کارْما (karma)
در سانسکریت بهمعنی «عمل»؛ در ادیان هندو، بودا، و سیک[۱]، اعمالی که از رهگذر باززایی یا تناسخ[۲] از حیاتی به حیات دیگر فرد منتقل میشوند. هدف مؤمنان این است که خود را از چرخۀ باززاییها برهانند و به اتحاد با خدا یا نیروانا[۳] دست یابند. در ادیان هندو و سیک، همۀ اعمال شخص، از عمدی و غیر عمدی، در تناسخ منتقل میشوند و سرنوشتی بهتر یا بدتر را برایش رقم میزنند. در دین بودا، کارما تنها از اعمال عمدی تأثیر میپذیرد و گرایشهایی بهوجود میآورد که در چرخۀ سَمسارا[۴] از تولدی به تولد دیگر منتقل میشوند. شخصیت دائم و ثابتی متصور نیست، زیرا بوداییان به نفس یا روح مجزا و مستقلی که بتواند از حیاتی به حیات دیگر منتقل شود اعتقاد ندارند. این عقیده را اَناتّا[۵] بهمعنی «فقدان نَفْس» مینامند. با وصول به نیروانا، کارما ازمیان میرود.