تسئوس

تِسِئوس (Theseus)
(یا: تِزِه) در اساطیر یونان، پهلوانی از آتیکا. گفته می‌شد دولت‌های منطقه را تحت حکومت قانونی مشترکی در آتن وحدت بخشید. با کمک آریادنه، مینوتور غول‌آسا را از پا درآورد، با آمازون‌ها جنگید و به قشون آرگوناتها پیوست. تسئوس را چهره‌ای تاریخی نیز دانسته‌اند که در نبرد ماراتون (۴۹۰پ‌م) به نیروهای آتنی و متحدانشان در برابر ایرانیان یاری رسانید. تسئوس پسر آیگئوس، شاه آتن، و آئترا، دختر پیتئوس، شاه تروئزن، بود. تا بزرگسالی نزد مادرش در تروئزن به‌سر برد و بعد شمشیر و صندل‌های پدرش را برداشت و به آتن رفت. در طول سفر، رشادت‌های زیادی نشان داد، ازجمله کشتن پروکروستس و گاو نر کرت، که به دشت ماراتون آسیب رسانیده بود؛ سرانجام آیگئوس او را وارث خود اعلام کرد. آتنی‌ها موظف بودند که هر سال هفت دختر و هفت پسر جوان را به کرت بفرستند تا در لابیرنت (هزارتوی) پیچیدۀ مینوتورِ گاوسر قربانی شوند. تسئوس به قصد یافتن راهی برای نابودی هیولا داوطلب شد و قرار شد که در بازگشت، به جای بادبان‌های سیاه، بادبان‌های سفید را به نشانۀ موفقیت برافرازد. هنگام ورود، آریادنه، دختر مینوس‌شاه، عاشق او شد و به او شمشیر و همچنین گلوله‌ای نخ داد تا راهش را در داخل و خارج هزارتو علامت‌گذاری کند. تسئوس، پس از کشتن هیولا، با آریادنه از راه دریا گریخت، اما دیری نگذشت که او را در جزیرۀ ناکسوس رها کرد. تسئوس، هنگام نزدیک‌شدن به آتن، فراموش کرد که بادبان سفید را برافرازد و آیگئوس، به تصور این که پسرش کشته شده است، خود را به دریا انداخت و به این ترتیب تسئوس به قدرت رسید. در جنگ با آمازون‌ها، ملکۀ آن‌ها، هیپولیتا، (به روایتی خواهر او آنتیوپه) را با خود برد و از او صاحب پسری به نام هیپولیتوس شد. تسئوس به آرگونات‌ها پیوست، در سفر مخاطره‌آمیز ملئاگر برای شکار گراز کالدونیا شرکت کرد و به آدراستوس در یافتن اجساد کشتگان جنگ هفت تن علیه تبس یاری داد. همچنین هلن جوان را از اسپارت ربود و او را، تا زمانی که برادرانش، کاستور و پولوکس، (پولودیوکیسهای) یونانی نجات دادند، در آفیدنا پنهان کرد و رهبری لاپیتها را نیز علیه قنطورس۲ها بر عهده داشت. به همراه پیریتوس، به جرم تلاش برای ربودن پرسفونه محکوم به اقامت در هادِس، جهان مردگان، شده بودند، اما او، پس از آن که هراکلس (هرکول) نجاتش داد، به خانه بازگشت. در غیبت تسئوس، آتنی‌ها علیه او تحریک شده بودند و در نتیجه نتوانست اقتدار خود را بازگرداند؛ پس از آن، به اسکوروس رفت و در آن‌جا لوکومِدِس شاه او را از پرتگاهی به زیر انداخت و به هلاکت رساند.

 

---