توری کاری
توری‌کاری (tracery)
در معماری، نوعی سنگ‌کاری تزیینی که در دورۀ گوتیک[۱] روی پنجره‌ها اجرا می‌شد. در ابتدا توری‌کاری به‌شکل «صفحه‌ای» رواج داشت؛ در این شیوه، صفحۀ نازکی از سنگ یا چوب را در قاب پنجره جا می‌دادند و در آن سوراخ‌های گرد یا سرنیزه‌ای[۲] ایجاد می‌کردند. بعدها فقط بخش بالایی پنجره را از یک قطعۀ مشبک می‌ساختند. در اقدام بعدی، که نخست در رَنس[۳]، فرانسه، باب شد، مصالح بین دهانه‌های مختلف کاهش یافت، تا میله‌های سنگی عمودیِ ابزارخورده، باریک شوند و تا بالای پنجره‌های سرنیزه‌ای و گِرد ادامه یابند، به این ترتیب نوعی «توری‌کاری هندسی[۴]» حاصل شد که از شکل‌های هندسی منظم تشکیل شده بود. بعدها، طرح‌های خمیدۀ خطی سیال، جانشین شکل‌های هندسی منظم گردید؛ استفاده از این طرح‌ها در قرن ۱۴م در انگلستان آغاز شد و سپس در فرانسه رواج یافت. سرانجام طرح‌های سیال جای خود را به «نورگیر[۵]»های تقریباً مستطیل دادند، و با افزایش ابعاد پنجره‌ها، هم از لحاظ عرض و هم از لحاظ ارتفاع، استفاده از کمرکش[۶]های افقی برای تقویت آلت‌ها رایج شد. استفاده از توری‌کاری «مستطیل» یا «قائم»، که بیشتر به انگلستان محدود می‌شد، تا پایان دورۀ گوتیک حقیقی در اواسط قرن ۱۶، همچنان رواج داشت.