جاکارتا
جاکارْتا
| جاکارتا | |
|---|---|
| نام فارسی | جاکارتا |
| نام پیشین | باتاویا |
| کشور | اندونزی |
| موقعیت | ساحل شمال غربی جزیره جاوه، نزدیک خلیج باتاویا |
| جمعیت | ۱۳,۱۹۴,۰۰۰ نفر (۲۰۰۳) |
| تولیدات و صنایع مهم | صنایع ذوب آهن، نساجی، دباغی، پلاستیک سازی، کایوچو، نفت، قلع، قهوه، چای، پارچه، ادویه، روغن نخل، و مواد شیمیایی |
(نام سابق: باتاویا[۱]، تا ۱۹۴۹) پایتخت، بزرگ‌ترین شهر و مرکز دانشگاهی اندونزی، در ساحل شمال غربی جزیرۀ جاوه[۲]، نزدیک خلیج باتاویا، با ۱۳,۱۹۴,۰۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۳). مرکب از سه قسمت است: شهر قدیم که همانند شهرهای هلند است؛ شهر جدید که تا زمان استقلال محل استقرار هلندی‌ها و اروپایی‌ها بود؛ و ناحیۀ تانجونگ پریوک[۳] که بندرگاه شهر است. جاکارتا در دوران استعمار هلند، باتاویا نام داشت و قرن‌ها به همین نام معروف بود. جاکارتا بر محل بندر قدیمی سوندا کلاپا، بزرگ‌ترین بندر دولت هندو‌ـ بودایی پاجاجاران جاوه، ساخته شده است. پرتغالی‌ها در ۹۲۸ق/۱۵۲۲ از دولت پاجاجاران امتیاز ساخت قلعه‌ای را در این ناحیه دریافت کردند، اما پیش از استقرار آنان، سونان گونونگ جاتی نور‌الدین ابراهیم، اولین سلطان مسلمان دولت اسلامی بنتام در شمال غربی جزیرۀ جاوه (۹۳۳ـ۱۲۸۴ق/۱۵۲۶ـ۱۸۳۲م) که به احتمال زیاد با فتح‌الله خان یا فلاتخان در گزارش‌های پرتغالی‌ها مطابق است، در ۹۳۳ق/۱۵۲۷م این بندر را از تصرف دولت پاجاجاران خارج ساخت و نام جایاکارتا (به معنی ظفرنمون، ظفرنشان) بر آن نهاد. این شهر بعدها به تصرف هلندی‌ها درآمد و در ۱۶۱۹م/۱۰۲۸ پس از تفوق آنان بر مهاجمان انگلیسی و نیروهای بومی به نام یکی از قبایل ژرمنی باستانی هلند، باتاویا نام گرفت. یان پیترسون کوئن، فرماندار کل هند شرقی هلند، پس از تفوق بر این ناحیه، در همان سال شهر جدید را تأسیس کرد و آن را به‌صورت مرکز کل عملیات کمپانی هند شرقی هلند درآورد. در جنگ جهانی دوم ژاپنی‌ها شهر را تصرف کردند و آن را جاکارتا نامیدند. باتاویا تا پایان استعمار هلند و تشکیل جمهوری اندونزی، این مقام را حفظ کرد. کوئن قصد داشت این شهر را به مرکز یک امپراتوری بزرگ تجاری در آسیا تبدیل کند. این شهر چندی پس از اعلام استقلال و تشکیل کشور اندونزی به پایتختی آن برگزیده شد. جاکارتا امروزه از مراکز اصلی صنایع ذوب آهن، نساجی، دباغی، پلاستیک‌سازی، و تولید مواد شیمیایی است و کائوچو، نفت، قلع، قهوه، چای، پارچه، ادویه، روغن نخل، و مواد شیمیایی صادر می‌کند. این شهر مرکز جهانگردی است. سالانه ۱۲.۶ درصد مرگ‌ومیر به‌علت عفونت‌های دستگاه تنفسی ناشی از آلودگی هوا دارد.