جرثقیل
جَرّثَقیل (crane)
در مهندسی، ماشینی برای بالابردن، پایین‌آوردن یا قراردادن بارهای سنگین در محل مورد نظر. سه نوع اصلیِ آن عبارت‌اند از جرثقیل بازودار[۱]، جرثقیل متحرک سقفی[۲]، و جرثقیل برجی[۳]. در بیشتر جرثقیل‌ها، ماشین‌آلاتِ بالابر روی صفحۀ گردانی[۴] نصب شده‌اند. این صفحه با کامیون جابه‌جا می‌شود یا آن‌که برای حمل نیاز به‌وسیلۀ دیگری ندارد و، غالباً، با زنجیر کاترپیلار[۵] شنی حرکت می‌کند. اجزای اصلی جرثقیل بازودار عبارت‌اند از وینچ[۶]، طناب یا کابل، و بازوی متحرک. کابل جرثقیل، که جعبه قرقره[۷]ای روی آن نصب شده است، از نوک بازو آویزان است و با وینچ بالا و پایین می‌رود. جرثقیل متحرک سقفی، که بیشتر در کارگاه‌های صنعتی نصب می‌شود، یک بازوی ثابت افقی دارد که واگن[۸] حامل قرقره در طول آن حرکت می‌کند. جرثقیل برجی، که در کارگاه‌های ساختمانی بزرگ دیده می‌شود، دارای بازویی افقی و طویل است. این بازو حامل واگنی است و قادر است بر فراز برج‌های مرتفع بچرخد. همچنین، جرثقیل را برای عملیات ساختمانی دریایی روی دوبه‌ها یا سکوهای نیمه‌شناور بزرگ نصب می‌کنند.