چارلز دوم
چارْلْزِ دوم (۱۶۳۰ـ۱۶۸۵)(Charles II)
پادشاه انگلستان و ایرلند از ۱۶۶۰ و پسر چارلز اول. پس از اعادۀ سلطنت درپی سقوط حکومت اولیور کرامول[۱] به سلطنت رسید. ادوارد کلارندون[۲]، وزیر اعظم چارلز دوم، که در ۱۶۶۲ زمینۀ ازدواج چارلز با کاترین براگانزایی[۳] را فراهم آورده بود، در ۱۶۶۷ با توطئه از کار برکنار شد و گروه پنج‌نفره‌ای از وزرای چارلز جانشین او شد. تلاش‌های چارلز دوم برای احیای مذهب کاتولیک در انگلستان به جنگ با هلند انجامید (۱۶۷۲ـ۱۶۷۴). این جنگ، که در حمایت از لوئی چهاردهم، پادشاه فرانسه، صورت گرفته بود، اختلاف با پارلمان را درپی داشت و چارلز را به انحلال پارلمان در ۱۶۸۱ سوق داد. جیمز دوم جانشین چارلز شد. چارلز در دوران جنگ داخلی به همراه پدرش چارلز اول در آکسفورد زندگی می‌کرد (۱۶۴۲ـ۱۶۴۵) و پس از پیروزی نیروهای پارلمانیِ کرامول به فرانسه گریخت. چارلز اول با پذیرفتن پیشنهاد کمک پیمانگران[۴]، در ۱۶۵۰ در اسکاتلند از کشتی پیاده شد و در اول ژانویۀ ۱۶۵۱ در اسکون[۵] تاج‌گذاری کرد. تلاش چارلز برای حمله به انگلستان در ۳ سپتامبر همان سال با پیروزی نیروهای کرامول در ووستر[۶] عقیم ماند. چارلز به فرانسه گریخت و نُه سال در فرانسه، آلمان، فلاندر[۷]، اسپانیا، و هلند سرگردان بود تا این‌که در ۱۶۶۰ جورج مانک[۸] (۱۶۰۸ـ۱۶۷۰) با او به مذاکره پرداخت. چارلز با صدور اعلامیۀ بِردا[۹] در آوریل ۱۶۶۰ عفو عمومی و آزادی عقیده را وعده داد. پارلمان این اعلامیه را پذیرفت و چارلز دوم را در ۸ مه ۱۶۶۰ پادشاه اعلام کرد. چارلز ۲۶ مه در دووِر[۱۰] از کشتی پیاده و سه روز بعد وارد لندن شد. چارلز به پادشاهی مطلقه علاقه‌مند بود و کاتولیک‌‌شدن رعایای خود را با حکومت مطلقه سازگارتر می‌دانست. در ۱۶۷۰ پیمان سِرّی دووِر[۱۱] را با لوئی چهاردهم، پادشاه فرانسه، امضا کرد. براساس این پیمان چارلز وعده داد که خود را کاتولیک اعلام کند، سلطۀ مجدد مذهب کاتولیک را در انگلستان برقرار سازد، و در جنگِ تدارک‌دیده‌شده با هلند از لوئی چهاردهم پشتیبانی به عمل آورد. لوئی چهاردهم نیز در مقابل متعهد شد ضمن دادن کمک‌های مالی به چارلز، در صورت بروز مقاومت در برابر تلاش‌های او برای احیای مذهب کاتولیک در انگلستان، نیروهای فرانسوی را به کمکش بفرستد. جنگ با هلند در ۱۶۷۲ آغاز شد و در همان زمان چارلز با صدور اعلامیۀ تساهل[۱۲] مذهبی همۀ قوانین جزایی علیه کاتولیک‌ها و مخالفان[۱۳] کلیسای انگلستان را لغو کرد. پارلمان انگلستان در ۱۶۷۳ ضمن مخالفت با اعلامیۀ آزادی‌های مذهبی، چارلز دوم را به پس‌گرفتن این اعلامیه و پذیرفتن قانون آزمایش[۱۴] مجبور کرد، که در آن کاتولیک‌ها از تصدی هرگونه شغل دولتی منع شده بودند؛ پارلمان همچنین در ۱۶۷۴ چارلز را وادار کرد به جنگ با هلند پایان دهد.