مجاری، ادبیات

مَجاری، ادبیات (Hungarian literature)

سابقۀ ادبیات مکتوب به ۱۲۰۰م بازمی‌گردد، اما آنچه بر بالینْت بالاشی (۱۵۵۴ـ ۱۵۹۴) و گسترش سنت شاعرانۀ غیردینی در قرن ۱۶ تأثیر گذاشت، ادبیات شفاهی غنی و برجا مانده بود. هاپسبورگ مجارستان سبک باروک را پذیرفت، سبکی که در آثار شاعران بزرگی چون میکلوش زرینیی (۱۶۲۰ـ ۱۶۶۴) نمود یافته است. عصر روشنگری الهام‌بخش نویسندگانی چون میهالی چوکونوی ویتِز، شاعر تغزلی، بود (۱۷۷۳ـ ۱۸۰۵)، اما حماسه‌های ملی یانوش آرانْی و شورِ انقلابی دوستش، شاندور پتوفی، مخاطبان بیشتری داشت. رمان مجاری، که تحت تأثیر رئالیسم اروپایی بود، با مور یوکوی (۱۸۲۵ـ۱۹۰۴)، نویسندۀ بزرگ رمانتیک، و کالمان میکسات (۱۸۴۷ـ۱۹۱۰)، زندگی‌نامه‌نویس او، پیشرفت کرد. در اوایل قرن ۲۰ نویسندگان بزرگی چون آندره آدی (۱۸۷۷ـ۱۹۱۹)، شاعر سمبولیست، با مجلۀ نیوگات، مجلۀ ادبی جناح چپ، همکاری داشتند. نوشته‌های سوسیالیستی، از قبیل آثار تیبور دِری (۱۸۹۴ـ ۱۹۷۷)، میان دو جنگ جهانی رونق یافت. هرچند سرکوبِ قیام ۱۹۵۶ به دلسردی نویسندگانی انجامید که از بهبود اوضاع پس از رژیم استالین استفاده کرده بودند، اما شاعران متهور، تأثیرگذار، و آشفته‌حالی مانند فِرِنتس یوهاس (۱۹۲۸ـ ) و لاسلو ناج (۱۹۲۵ـ ۱۹۷۸) به مقابله با مسائلی حل‌ناشدنی چون زندگی، مرگ، و مجارستان ادامه داده‌اند.

---