زینب پاشا
زینب‌پاشا (اوایل قرن ۱۴ش)
(با نام اصلی: ده‌باشی زینب، و معروف به زینب پاشا) بانوی مبارز و انقلابی ایرانی. زَیْنَب‌پاشا اهل تبریز و متولد محله عموزین‌الدین بود و در خانواده ای کشاورز به دنیا آمد. او زنی تنومند و قوی هیکل بود که دو گوشه چادرش را به کمر می‌بست.
بنا به گفتۀ مورخان، او زنان را دور خود جمع کرده و در زمان گرسنگی مصنوعی که محتکران مسبب آن بودند، به انبار‌هایشان حمله و در آن‌ها را باز کرده و ارزاق را میان اهالی فقیر تقسیم می‌کرد.
در واقعۀ تحریم تنباکو و تعطیلی بازار تبریز به دعوت میرزا جواد مجتهد و نیز در حوادث پیش از مشروطه مانند مبارزه با محتکران گندم، رشادت‌ها از خود نشان داد. وی را مظهر مبارزه علیه ظلم و فقر در تبریز و آذربایجان دانسته‌اند.
در خصوص نحوۀ مرگش نیز همچون سال های نخست زندگی اش، اطلاعات دقیق و موثقی در دست نیست. فقط چنین گفته شده که او در ۱۳۱۹ق با کاروانی همراه با عده ای از یارانش به قصد زیارت عازم عراق شده است. ظاهراً در خانقین، و به هنگام تفتیش زوار به دست سربازهای عثمانی، او به علت آزار و اذیت و هتک حرمت زائران توسط سربازان، با آنان درگیر شده که در نهایت سربازان عثمانی مجبور به فرار شده اند. زینب پاشا با همان کاروان عازم کربلا شده و در راه به علت بیماری فوت کرده و پیکرش در کربلا مدفون شده است.