مجارستان
مَجارستان (Hungary)
موقعیت. جمهوری مجارستان در اروپای مرکزی و در شرق کشور اتریش جای دارد. از شمال به اسلوواکی، از شمال شرقی به اوکراین، از شرق و جنوب شرقی به رومانی، از جنوب به صربستان و کروآسی، و از غرب به اسلوونی و اتریش محدود می‌شود. مساحت این کشور ۹۳,۰۳۰ کیلومتر مربع و شهر بوداپست پایتخت آن است.
سیمای طبیعی. کشور مجارستان تقریباً بیضی‌شکل است و درازای آن از شرق به غرب حدود ۵۰۰ کیلومتر و حداکثر پهنای آن از شمال به جنوب حدود ۳۱۵ کیلومتر است. رودخانۀ دانوب[۱]، که بخشی از مرز این کشور و جمهوری اسلوواکی را تشکیل می‌دهد، در ۵۰کیلومتری شمال شهر بوداپست تغییر جهت می‌دهد، روبه جنوب از میان جلگۀ نسبتاً هموار مجارستان می‌گذرد و سرزمین مزبور را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می‌کند. بخش شرقی، موسوم به جلگۀ بزرگ مجارستان[۲]، یا آلفولد بزرگ[۳]، فروبومان[۴] تقریباً همواری است که تا مرز کشور رومانی در شرق و صربستان در جنوب گسترده است. ارتفاعات ماترا[۵] که با بلندای ۱,۰۱۴ متر بخشی از رشته‌کوه‌های کارپات[۶] محسوب می‌شود نیز نواحی شمالی آن را فراگرفته است. کوه ککش[۷]، بلندترین نقطۀ مجارستان، نیز در همین قسمت قرار دارد و رودخانۀ تیسا[۸] و ریزابه‌های متعدد آن مانند کوروش[۹]، اِگِر[۱۰]، و نوگرادی[۱۱] آن را مشروب می‌کنند. بخش غربی رود دانوب یا ماورای دانوب[۱۲] در مقایسه با بخش شرقی، چهرۀ متفاوت‌تری دارد. جنوب آن را کوه‌های مِچِک[۱۳] فراگرفته و کوه‌های پوشیده از جنگل باکونی[۱۴]، با ارتفاع ۶۱۰ متر، نواحی شمالی آن را تشکیل داده است و جلگۀ آلفولد کوچک[۱۵]، که تا جنوب کشور اسلوواکی و نواحی شرقی اتریش ممتد است، در شمال غربی آن جا دارد. رودخانه‌های رابا[۱۶]، مارتسال[۱۷] و کاپوش[۱۸] آن را مشروب می‌کنند و دریاچۀ بالاتون[۱۹]، بزرگ‌ترین دریاچۀ اروپای مرکزی، مهم‌ترین عارضۀ آبی آن است. کشور مجارستان از نظر اداری به نوزده بخش[۲۰] تقسیم می‌شود و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از بوداپست، پِچ[۲۱]، میشکولتس[۲۲]، سِگِد[۲۳]، و دِبرِتسِن[۲۴]. اقلیم مجارستان قاره‌ای مرطوب است. تابستان‌هایش گرم و زمستان‌های آن سرد است. تابستان فصل بارندگی و وزش طوفان‌های تُندَری[۲۵] است و آسمان پاییز آن صاف و بی‌ابر و بهار آن کوتاه و مرطوب است. میانگین دمای شهر بوداپست در دی‌ماه ۰.۷- درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۱.۵ درجۀ سانتی‌گراد و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۶۲۵ میلی‌متر است.حدود ۲۰ درصد از مساحت مجارستان، به‌ویژه اراضی ماورای دانوب و کوه‌های آن، پوشیده از جنگل‌های بلوط و راش و دیگر درختان برگ‌ریز[۲۶] است. خرگوش صحرایی، روباه، گرگ، گراز و پرندگانی چون مرغابی، حواصیل، درنا، و لک‌لک نیز حیات‌وحش این کشور را تشکیل داده‌اند.
اقتصاد. حدود سه‌پنجم از اراضی مجارستان قابل کشت است و از نظر تولید موادغذایی کشوری خودکفاست. غلات، چغندرقند، گل آفتابگردان، ذرت، انگور، سیب، و سیب‌زمینی محصولات کشاورزی و گاو، گوسفند، خوک، ماکیان، دام‌های آن را تشکیل می‌دهند. جنگل‌داری صنعت سلولزسازی مجارستان را رونق خاصی بخشیده و زغال سنگ لیگنیت[۲۷]، که بیشتر به مصرف سوخت نیروگاه‌های حرارتی و تولید الکتریسیته می‌رسد، همراه با نفت و گاز طبیعی، بوکسیت، منگنز، اورانیوم، و آهن منابع زیرزمینی آن محسوب می‌شوند. مجارستان کشوری صنعتی است و تولید مواد شیمیایی، ابزارهای دقیق و مهندسی، تجهیزات حمل و نقل، صنایع سبک، موادغذایی، نوشابه، اتومبیل، رایانه و فرآورده‌های نفتی ازجمله فعالیت‌های صنعتی این کشور است. پس از فروپاشی کمونیست دولت مجارستان سیاست خصوصی‌سازی را به‌طور جدّی پیگیری کرده و داد و ستد این کشور با اتحادیۀ اروپا روبه افزایش نهاده است. مجارستان از نظر کاربرد انرژی هسته‌ای و تولید الکتریسیته، وضعیت ممتازی دارد و میزان تولید الکتریسیته آن حدود ۳۶میلیارد کیلووات ساعت است که ۴۰درصد از آن به شیوۀ انرژی هسته‌ای تأمین می‌شود.
حکومت و سیاست. نظام حاکم بر مجارستان، جمهوری چندحزبی با یک نهاد قانون‌گذاری است. مجلس شورای ملی مجارستان ۳۸۶ نماینده دارد که مردم آنان را برای دوره‌های پنج‌ساله انتخاب می‌کنند. رئیس‌جمهور کشور را نیز این مجلس برای پنج سال برمی‌گزیند.
مردم و تاریخ. جمعیت مجارستان ۹,۹۸۶,۰۰۰ نفر (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن۱۰۷.۳نفر در کیلومتر مربع است. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۰.۲- درصد است و ۹۰ درصد از آنان را مجارها تشکیل می‌دهند. ۶۴.۳ درصد از مردم در شهرها زندگی می‌کنند و زبان رسمی آنان مجاری است. مجارستان در روزگار گذشته، محل سکونت اقوام گوناگون بود و مجارهای صحرانشین که در استپ‌های ولگا به پرورش اسب اشتغال داشتند، در قرن ۹م در درّۀ رود تیسا ساکن شدند. قدیس استفان، که سرپرستی آنان را برعهده داشت، در ۱۰۰۱م به ترویج آیین مسیح پرداخت و مغولان در ۱۱۷۲م سرزمین آنان را، که به مجارستان موسوم شده بود، اشغال کردند. شارل اول در ۱۳۰۸م سلسلۀ آنژون را تأسیس کرد و پسرش، لوئی اول، مجارستان را به اوج عظمت و اقتدار رساند. در ۱۴۵۸م بوسنی، صربستان، والاکیا[۲۸]، و مولداوی ضمیمۀ مجارستان شد. نواحی جنوبی این سرزمین در ۱۵۱۳ به اتریش ملحق شد و در ۱۵۲۶ سراسر آن تحت سلطۀ ترکان عثمانی قرار گرفت. بوداپست در ۱۶۸۶ از تصرف ترکان خارج شد و از ۱۶۹۹ تا ۱۷۳۹ سراسر آن به اتریش ضمیمه گردید. اتریشی‌ها که خواهان تحمیل زبان و فرهنگ خود به مجارها بودند، با مقاومت آنان روبه‌رو شدند و مجارستان پس از جنگ با اتریش در ۱۸۴۹ اعلام استقلال کرد. اتریش در ۱۸۶۶ استقلال این سرزمین را به رسمیت شناخت و به دنبال ائتلاف اتریش و مجارستان، امپراتوری اتریش ـ مجارستان تأسیس شد. پس از جنگ جهانی اول، مجارستان از امپراتوری مزبور جدا و در ۱۹۱۸ به یک کشور مستقل مبدل شد. این کشور در جنگ جهانی دوم به آلمان نازی پیوست، در پایان جنگ به تصرف ارتش سرخ درآمد و به بلوک کمونیست ملحق شد؛ حزب کمونیست قدرت را در دست گرفت و جمهوری خلق مجارستان را تأسیس کرد. مجارها که از دخالت اتحاد جماهیر شوروی و حمایت از حزب کمونیست مجارستان ناراضی بودند، در ۱۹۵۶ دست به شورش زدند و ارتش سرخ، پس از کشتاری خونین، مجارستان را اشغال کرد. با ایجاد فضای باز سیاسی در مارس ۱۹۸۹، ۱۰۰هزار تن مجاری در بوداپست راه‌پیمایی کردند و برگزاری انتخابات آزاد و جدا شدن از دنیای کمونیست را خواستار شدند؛ درپی آن، پارلمان مجارستان در اکتبر همان سال نظام جمهوری چندحزبی را برای ادارۀ کشور برگزید. مجارستان در ۱۹۹۰ از پیمان ورشو خارج شد و در ۱۹۹۹ به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی درآمد.
- ↑ Danube River
- ↑ Great Hungarian Plain
- ↑ Great Alfold
- ↑ low lands
- ↑ Matra Highlands
- ↑ Carpathian Mountains
- ↑ Kekes
- ↑ Tisza
- ↑ Koros
- ↑ Eger
- ↑ Nogradi
- ↑ Transdanubia
- ↑ Mecsek
- ↑ Bakony
- ↑ Little Alfold
- ↑ Raba
- ↑ Marcal
- ↑ Kapos
- ↑ Balaton
- ↑ county
- ↑ Pecs
- ↑ Miskolc
- ↑ Szeged
- ↑ Debrecen
- ↑ thunderstorm
- ↑ deciduous
- ↑ lignite
- ↑ Walachia