امیری فیروزکوهی، عبدالکریم (فیروزکوه ۱۲۸۹ـ تهران ۱۳۶۳ش)

عبدالکریم امیری فیروزکوهی;
زادروز	فیروزکوه ۱۲۸۹ش;
درگذشت	تهران ۱۳۶۳ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	تحصیل در مدارس سیروس، ثروت و کالج امریکایی
شغل و تخصص اصلی	شاعر
آثار	دیوان اشعار
گروه مقاله	ادبیات فارسی
خویشاوندان سرشناس	امیربانو کریمی (دختر)؛ علی مصفا (نوه)؛ مظاهر مصفا (داماد)

عبدالکریم امیری فیروزکوهی (فیروزکوه ۱۲۸۹ـ تهران ۱۳۶۳ش)

(تخلّص: امیر) شاعر ایرانی. پدرش، سیّدمصطفی‌قلی منتظم‌الدّوله، از رجال دورۀ پایانی قاجار بود. اما بسیار زود پدر را از دست داد. در تهران، دورۀ مدارس جدید زمانه (سیروس، ثروت و کالج امریکایی) را گذراند. اما بسیار زود به آموختن ادبیات عربی و فلسفۀ اسلامی روی آورد. از اواخر دورۀ رضاشاهی در صفِ شاعران سنت‌گرای معاصر نام و آوازه‌ای یافت.

امیری فیروزکوهی در قصیده بیشتر به شیوه‌ای بینابین سبک خراسانی و سبک عراقی، به‌ویژۀ شعرهای خاقانی شروانی، توجه دارد. اما بخش عمده‌ای از غزل‌های او در پیروی از سبک هندی، که خود آن را اصفهانی می‌نامید، سروده شده است. او به این سبک، به‌ویژه آثار صائب تبریزی علاقۀ فراوانی داشت و در کنارِ زین‌العابدین مؤتمن ازجملۀ نخستین کسانی بود که پس از حدود دو قرن بی‌توجهی به شیوۀ هندی، در ایران، به آن روی آوردند و در این زمینه آثاری تألیف کردند. امیری در شناسایی و نشر آثار صائب تبریزی سهم عمده‌ای داشت. دیوان اشعار (تهران، ۲ جلد، ۱۳۵۴) او نشر یافته است.

وی به‌دلیل توانایی ادبی و مطالعاتش در ادب کهن فارسی و عربی، اغلب، مورد ستایش گروهی از ادیبان و شاعران عصر خویش قرار گرفته است. اما نفوذ شعر او در میان خوانندگان عام‌تر ادبی از حد معیّنی فراتر نرفته است. امیری نیمی از سال را در تهران و نیمی دیگر را در سیمین‌دشتِ فیروزکوه می‌گذراند و جز سرپرستی املاک خانوادگی شغل دیگری نداشت. دخترش امیربانو کریمی، دامادش مظاهر مصفا، هردو استاد برجسته‌ی ادبیات فارسی و نوه‌اش علی مصفا، بازیگر ایرانی است.

تالیفات و ترجمه‌ها

ترجمۀ «مکاتیب نهج‌البلاغه»
ترجمه‌ای از «نفس‌المهموم» حاج شیخ عباس محدث قمی
«دیوان اشعار» در دوجلد که به همت دخترش امیر بانو کریمی (مصفا) چاپ شده ‌است.
تصحیح و مقدمه بر «دیوان صائب»
منظومه «عفاف نامه»، در لزوم حجاب
«احقاق‌الحق» در حمایت از شعرای صفوی و دفاع از سبک هندی