در سینمای زندگی
در سینمای زندگی
نوشتۀ ابوالقاسم پاینده، مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه. کتاب نخستین بار در ۱۳۳6ش توسط بنگاه نشریات طلایی منتشر شده است. نویسنده در این اثر، با نگرشی طنزآمیز، فساد دستگاه اداری و جهل عامۀ مردم و جنبه‌هایی مضحک از زندگی روستایی را به نمایش درمی‌آورد. این داستان‌ها از خاطرات دورۀ کودکی نویسنده مایه گرفته و به نثری شیرین بیان شده‌اند، اما گاه با حاشیه‌روی و پرگویی، داستان را تا حد خاطره‌گویی‌های پندآموز تقلیل می‌دهد. سبک خاصی که پاینده در آثار ادبی خود، به ویژه داستان‌های کوتاهش به کار برده، از حیث زبانی و ادبی قابل توجه است. کاربرد زبان آرکائیک، واژگان عربی، اصطلاحات عامیانه و محلی، و بهره‌گیری و برخورداری از تشبیه، کنایه و اطناب، ساختار تازه‌ای به داستان‌های او داده است. محوریت غالب فکری بر این زبان، اجتماع و دردهای مردم فرودست است.
از چهارده داستان این مجموعه، داستان در بزم شمر و زینب، در مجلۀ سخن، ماجرای کرۀ پاستوریزه در روزنامۀ کیهان و بقیه در مجلۀ تماشا چاپ شده است. انتشار این کتاب ابتدا توجه کسی را جلب نکرد تا آن‌که احمد شاملو آن را به عنوان شاهکار ادبی و بهترین مجموعه داستانی که تاکنون به زبان فارسی نوشته شده معرفی کرد. تنها ایراد آن را نام کتاب ذکر کرد که در چاپ‌های بعدی به «ظلمات عدالت» تغییر یافت. این کتاب در سال‌های پس از انقلاب تجدید چاپ نشده است.
عناوین همه‌ی داستان‌ها: ظلمات عدالت؛ تجربه تحویل سال؛ دلهره شب عید؛ ارابه شیطون؛ کوچه بن‌بست؛ شمر ناشی؛ نظر آقا، قهرمان دلیر تاریخ؛ بچه‌موش دروان؛ زیارتنامه عاشورا؛ ترازوی معیوب؛ در بزم شمر و زینب؛ قصه زن پاک‌سیرت؛ ماجرای کره پاستوریزه؛ خضر، پیمبر جاوید