بونوئل، لوئیس
بونوئِل، لوئیس (۱۹۰۰ـ۱۹۸۳)(Bunuel, Luis)
کارگردان سینما، زادۀ اسپانیا. از بزرگان سینمای هنری اروپا برشمرده می‌شود و آثار کلاسیکی چون فراموش‌شدگان[۱](۱۹۵۰)، ویریدیانا[۲] (۱۹۶۱)، بِل دو ژور (زیبای روز)[۳] (۱۹۶۶)، و جذابیت پنهان بورژوازی[۴] (۱۹۷۲) را ساخته است. از نخستین پیش‌کسوتان سینمای سوررئالیستی است و با همکاری سالوادور دالی[۵] دو فیلم سگ اندلسی[۶] (۱۸۲۸) و عصر طلایی[۷] (۱۹۳۰) را ساخت. دوران فیلم‌سازی او در اسپانیا چندان نپایید و پس از پیروزی ملی‌گرایان در جنگ‌های داخلی اسپانیا به تبعیدی خودخواسته تن داد. بونوئل فقط ویریدیانا، برندۀ نخل طلای جشنوارۀ کن، و تریستانا[۸] (۱۹۷۰) را در اسپانیا فیلم‌برداری کرد و بقیۀ آثارش را در فرانسه و مکزیک ساخت. سگ اندلسی را نمونه‌ای اعلا از فیلم‌های سورئالیستی بونوئل می‌دانند، ولی رابطه‌اش با جنبش سورئالیستی پاریس[۹]، در دهۀ ۱۹۲۰، تأثیری ماندگار بر بقیۀ آثارش گذاشته است؛ این تأثیر از ویژگی‌های اصلی آخرین فیلم‌هایش است که همانا بی‌حرمتی به کشیشان و حمله به نهادها و اخلاقیات بورژوازی است. دیگر فیلم‌های مهم او عبارت‌اند از سرزمین بدون نان[۱۰] (۱۹۳۰)، ال (۱۹۵۲)، تمرین برای یک جنایتB(۱۹۵۵)، نازارین (۱۹۵۸)، ملک‌الموت (۱۹۶۲)، و این موضوع هوس‌انگیز مرموز (۱۹۷۷).