شرک
شِرک
(یا: چندگانه‌پرستی) در سیر تطور ادیان، پرستش خدایان متعددی که ممکن است هم‌رتبه شمرده شوند یا یکی از آن‌ها برتر از بقیه دانسته شود. ذهن انسانی در حرکت تکاملی خود از ابهام به تعیین و از کثرت به وحدت می‌رود و چون مفهوم روح مبهم‌تر از مفهوم خداست، پرستش ارواح طبعاً بر پرستش خدایان مقدم بود. در این مرحله در هر شیئی روحی می‌بیند. در مرحلۀ بعد، با آگاهی بیشتر انسان از طبیعت اشیاء، برای هر طبقه و نوع، خدایی تصور می‌کند، سپس خدایان در ذهن آدمی چهرۀ انسان‌گونه پیدا می‌کنند. شرک در ادیان و جوامع گوناگون به عوامل مختلف طبیعی و نژادی و تاریخی بستگی دارد. یونانیان و ژاپنی‌ها برای خدایان خویش اساطیر مفصل داشتند، در آیین مهری ایران هم به مهر صفات انسانی، اما با قدرت خارق‌العاده و نیروی فوق بشری نسبت می‌دادند. بت‌پرستی نوعی شرک است که بت‌ها در آن نمادی از خدایان شمرده می‌شوند. پرستش خدایان متعدد در چین، مصر، بابل، روم و مکزیک نیز معمول بود. در کیش هندو، ضمن آن‌که خدا در صورت‌های چندگانه پرستش می‌شود، اعتقاد به یک خدای بزرگ واحد هم وجود دارد. پرستش خدای واحد در ایران با ظهور زردشت رواج گرفت و در ادیان ابراهیمی یهودی و مسیحی به‌سمت تکامل رفت و با دین اسلام صورتی کاملاً منجّز و بدون هیچ پیرایه به خود گرفت. شرک در یک تقسیم‌بندی کلّی به دو نوع نظری (اعتقادی) و عملی تقسیم می‌شود. نوع نظری آن نیز به شرک ذاتی، صفاتی و افعالی تقسیم می‌شود. منظور از شرک عملی، شرک در مقام عبادت است. در تقسیم‌بندی دیگر، شرک به دو گونه تقسیم می‌شود: خفی و جلی؛ یا پنهان و آشکار. در اسلام نسبت به شرک و راه‌یافتن آن در اعتقادات یا زندگی عملی مسلمانان حساسیت ویژه‌ای وجود دارد و با تمهیدات و آموزش‌های لازم سعی بر دورماندن تعالیم اسلامی از انواع مختلف شرک شده است. این امر نشان‌دهنده اهمیت خاص توحید و یگانه‌پرستی ـ در عمل و نظر ـ از نظر اسلام است.