ظفار، شورش

قیام سیاسی - نظامی کمونیست‌های عمّان در دهه‌های 1960 و 1970. همزمان با گسترش جنبش‌های کمونیستی در خاورمیانه. در 1964 چپ‌گرایان عمان در منطقه ظفار قیام مسلحانه کردند. طی شورش ظفار، کمونیست‌های عمان تقریباً سراسر منطقه جنوبی ظفار را به تصرف خود درآوردند و طی کنگره‌ای، نام سازمان «جبهۀ آزادی بخش ظفار» را به «جبهۀ خلق برای آزادی عمّان و خلیج عربی (خلیج فارس)» تغییر دادند. برای مقابله با شورشیان، در 1970، سلطان قابوس به کمک انگیس‌ها برضد پدرش سلطان سعید کودتا کرد و جانشین پدر شد. شورش ظفار از کمک‌های غیر مستقیم مالی و تسلیحاتی شوروی و حمایت غیر مستقیم کشورهای تندرو عرب، به ویژه یمن جنوبی (عدن) برخوردار بود. این منطقه هم برای ایران و دیگر کشورهای صادرکننده نفت و هم برای امریکا، اروپا و ژاپن از حساسیت فوق‌العادۀ سیاسی - استراتژیک برخوردار بود و پیروزی شورشیان ظفار به معنای سلطۀ شوروی بر آبراه حیاتی هرمز در خلیج فارس بود. از همین رو محمدرضا پهلوی با هماهنگی با انگلستان و امریکا و عمّان، جهت جلوگیری از گسترش و پیروزی جنش ظفار در عمان و در دیگر کشورهای منطقه، تصمیم به سرکوب آن گرفت. به دنبال آن ارتش ایران در 1973 به دعوت دولت عمّان به ظفار لشکرکشی کرد و پس از حدود دو سال نبرد با شورشیان، سرانجام در 15 دسامبر 1975 (23 آذر 1354) منطقۀ ظفار را از تصرف شورشیان خارج کرد. طی این نبرد بسیار از شورشیان کشته و یا تسلیم و بقیه نیز به یمن جنوبی پناهنده شدند. به دنبال سرکوب شورش ظفار، سلطان قابوس و دولتمردان عمان رسماً از کمک شاه ایران برای سرکوب شورش ظفار قدردانی کردند.