جلالوندی

جَلالوَندی
از گوش‌های کردی. جلالوندی همچون جزیره‌ای گویشی در میان گیلک‌های گیل دولاب تالش، در ساحل خزر در روستای جلالوند آلکام قرار دارد. جلالوندها در مهاجرت از بیجار کرمانشاهان در ساحل خزر نزدیک آلکام و نرکنده سکونت کرده‌اند و گویش خود را تا حدود زیادی نگه داشته‌اند؛ با این همه کم و بیش تحت تأثیر ترکی و گیلکی و تالشی قرار دارند. مصوت‌های جلاوندی عبارت‌اند از مصوت‌های مرکب /ow/، /aw/، /ay/ و نیم مصوت /w/. صامت‌ها همانند صامت‌های فارسی است. تغییرات و تبدیلات آوایی در جلاوندی: تغییر /ab/ به /aw/ دو هجایی شدن واژه‌های تک‌هجایی مانند /b/ در جلاوندی عموماً به /w/ تبدیل می‌شود، مثل خورشید شکل باستانی‌‌اش xowar را دارد. گاهی /m/ به /w/ تبدیل می‌شود: zowa «داماد/زوما»، /r/ به /l/ در balg «برگ». نشانة معرفه پسوند -aka است. پسوند نکره‌ساز -gi است. نشانة جمع پسوند -gal است. صفت بعد از موصوف می‌آید. مضاف قبل از مضاف‌الیه قرار می‌گیرد. ضمایر منفصل فاعلی در جلاوندی: awana/yuva/ima/awa/. برخی از اعداد در جلاوندی: ye «یک»، du «دو»، yonza «یازده»، donza «دوازده»، sinza «سیزده». شماری از واژگان جلالوندی: hafi «ماهی»، sedi «نردبان»، way «عروس»، kur «پسر»، kirpik «مژه»، dubandi «کفش».