شیخ عبدالله مامقانی
| شیخ عبدالله مامقانی | |
|---|---|
| زادروز |
نجف 1290ق |
| درگذشت | نجف 1351ق |
| ملیت | ایرانی |
| نام‌های دیگر | حاجی شیخ عبدالله مامقانی نجفی |
| تحصیلات و محل تحصیل | درس خارج اصول و فقه |
| شغل و تخصص اصلی | مجتهد- از مشاهیر علمای روحانی امامیه در قرن 14ق |
| شغل و تخصص های دیگر | از برجسته‌ترین دانشمندان شیعه در علوم متعدد، و به خصوص علم رجال |
| آثار | تنقیح المقال فی علم الرجال- مقیاس الهدایة فی علم الدرایه |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
| خویشاوندان سرشناس | شیخ محمدحسن مامقانی (پدر) |
شیخ عبدالله مامقانی (نجف 1290 - همان جا 1351ق)
(با نام کامل: حاجی شیخ عبدالله مامقانی نجفی) از مشاهیر علمای روحانی امامیه در قرن 14ق. او از جمله برجسته‌ترین دانشمندان شیعه در علوم متعدد، و به خصوص علم رجال بوده است.
از او تألیفاتی بر جای مانده که تنقیح المقال فی علم الرجال، از مهم‌ترین و معروف ترین آن هاست. این کتاب مفصل در علم رجال، در سه مجلد بزرگ در نجف به چاپ رسیده و در آن، در خصوص بیش از ۱۶۰۰۰ راوی بحث کرده است. دیگر کتاب مشهورش، مقیاس الهدایة فی علم الدرایه است که در خصوص علم درایه نوشته و با تحقیق نوه اش محمدرضا مامقانی، در ۷ جلد منتشر شده است.
او در ۱۵ ربیع‌الاول ۱۲۹۰ق در نجف اشرف به دنیا آمد. پدرش، شیخ محمدحسن مامقانی، از علمای روحانی و مراجع تقلید شیعه در نجف، و از شاگردان شیخ مرتضی انصاری و سید حسین کوه کمره‌ای بود. پدرش سرپرستی علمی او را خودش بر عهده گرفت و بخش زیادی از علوم مقدماتی حوزه همچون ادبیات، منطق و حساب را به او تعلیم داد. او ۱۸ ساله بود که درس خارج اصول و فقه را نزد پدرش، که خود از استادان درس خارج فقه و اصول در نجف بود، آغاز کرد و سال‌ها بعد از پدر خود، اجازه اجتهاد دریافت کرد.
آیت الله مامقانی شاگردان بسیاری، از جمله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، تربیت کرد. او علاوه بر تربیت شاگردان و مبلغان دینی، کتابخانۀ مهمی در نجف اشرف و در محلۀ العماره تأسیس کرد که در آن بیش از 400 کتاب خطّی منحصر به فرد بود که هر کدام آن ها از منابع و مراجع تحقیقی مهم به شمار می‌رفت.
او در ۱۶ شوال ۱۳۵۱ق (۲۳ بهمن ۱۳۱۱ش)، در ۶۱ سالگی درگذشت و در مقبرۀ پدرش واقع در محلۀ العماره نجف، در جوار بارگاه امام علی (ع) به خاک سپرده شد.
9 فرزند (8 دختر و یک پسر) داشت که محی‌الدین مامقانی (متوفی ۱۴۲۹ق) تنها پسرش بود.