اسماعیل میرزا
| اسماعیل میرزا | |
|---|---|
| زادروز |
1217ق |
| درگذشت | تبریز 1279ق |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد-شاهزادۀ قاجار |
| دوره | قاجار |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
| پست تخصصی | حاکم کاشمر (ترشیز)- حاکم بسطام و شاهرود |
| خویشاوندان سرشناس | فتحعلی شاه (پدر) |
اسماعیل میرزا (1217-1279ق)
شاهزادۀ قاجار و پسر هجدهم فتحعلی شاه. مادرش از طایفۀ کوکلان ترکمان بود. پدرش طبق رسمی که نسبت به فرزندانش داشت، او را برای تربیت و آموزش به پسر ششم خود، حسنعلی میرزا (ملقب به شجاع‌السلطنه) سپرد.
اسماعیل میرزا مدتی حاکم کاشمر (ترشیز) شد و وقتی پس از مدتی به تهران برگشت، برادرانش او را شاه ترشیز خطاب کردند. در 1241ق، در جنگ بین روس و ایران، اسماعیل میرزا در جبهۀ جنگ حاضر بود که در نهایت با ورود عباس میرزا نایب‌السلطنه و کمک او، لشکر ایران پیروز شد و موفق شدند شهرهای لنکران و سالیان را از روس‌ها پس بگیرند؛ هر چند که یک سال بعد، روس‌ها هر دو شهر را دوباره به تصرف خود درآوردند.
اسماعیل میرزا در اواخر زندگی پدرش، حاکم بسطام و شاهرود بود. اما پس از قیامش علیه محمدشاه، نوه فتحعلی شاه و برادرزاده خودش و نیز رخ دادن جنگی کوتاه، تسلیم شد. اسماعیل میرزا را به تهران آوردند و زندانی کردند. سپس، در 1251ق او و ده نفر از پسرها و نوه‌های فتحعلی شاه را ابتدا به اردبیل و پس از آن، به تبریز تبعید کردند.
اسماعیل میرزا پس از 29 سال زیر نظر بودن در تبعید، سرانجام در 62 سالگی، در تبریز درگذشت.