امیر خسرو دارایی
| امیر خسرو دارایی | |
|---|---|
| زادروز |
طارم ۱۲68ش |
| درگذشت | زنجان ۱۳۲۶ش |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | شاعر و ادیب |
| لقب | متخلص به خسرو و ملقب به برهان‌السلطنه |
| آثار | شکرستان (کلیله و دمنۀ منظوم)؛ منظومۀ مزدان خاور؛ مثنوی انیس العشاق؛ ارمغان زندان یا مرزبان نامۀ منظوم |
| خویشاوندان سرشناس | خسرو میرزا دارایی (پدر) |
| جوایز و افتخارات | همکاری نزدیک با میرزا کوچک خان جنگلی |
امیر خسرو دارایی (طارم ۱۲68 - زنجان ۱۳۲۶ش)
(متخلص به خسرو و ملقب به برهان‌السلطنه) شاعر و ادیب ایرانی. فرزند خسرو میرزا دارایی پسر خلیل‌الله میرزا پسر عبدالله میرزا دارا، بنیان گذار مسجد و مدرس دارا (مسجد سلطانی سابق و مسجد جامع یا سید فعلی) پسر یازدهم فتحعلی شاه قاجار.
امیر خسرو دارایی پنج ماه پس از فوت پدرش، در روستای بنارود طارم در استان زنجان متولد شد. مادرش رخساره خانم، دختر عبدالمجید میرزا دارا و نتیجهٔ عبدالله میرزا دارا بود.
او در دوران کودکی، تحت تربیت و سرپرستی عموی بزرگ و دانشمندش، ابراهیم میرزا برهان‌السلطنه، بود و تحصیلات مقدماتی را نزد ملا محمد تقی طارمی فرا گرفت و ادامۀ تحصیلاتش را در شهرستان زنجان به انجام رساند.
امیر خسرو دارایی چند سالی از جوانی اش را در کادر جدیدالتأسیس نظام گذارد. او مدت دو سال و نیم، در دوران حکومت سردار مؤید، نایب الحکومۀ طارم بود و بعد از آن تا جلوس رضا شاه و از بین رفتن اتحاد جنگل، با میرزا کوچک خان جنگلی همکاری نزدیک داشت.
از جمله آثار اوست: شکرستان (کلیله و دمنۀ منظوم)؛ منظومۀ مزدان خاور در بحر تقارب متضمن شرح حال و آثار بزرگان مشرق زمین از صدر اسلام تا عصر حاضر؛ مثنوی انیس العشاق حاوی مضامین عشقی، ادبی و عرفانی؛ غزلیات و قصاید و حکایات و امثال که بالغ بر 27 هزار بیت است و قسمتی از آن در 1224ش در زنجان به چاپ رسیده است؛ ارمغان زندان یا مرزبان نامۀ منظوم؛ و منظومۀ عمر که ناتمام ماند.
امیر خسرو دارایی، بنا به وصیت اش، در همان اتاقی که از مادرش متولد شده بود، به خاک سپرده شد.