عروض خانلری
نظام و شیوهای نوین برای طبقهبندی، شرح و معرفی اوزان شعر فارسی، به ابتکار پرویز ناتل خانلری.
فن عروض قديم، معروف به عروض خليل بن احمـد، در اصل برای سنجش وزن شعر عربی ساخته و پرداخته شده و بسیاری از قواعد آن، قابل انطباق با شعر فارسی نیست و با آنکه ادیبان ایرانی آن را توسعه دادهانـد، بـازهـم هـمـیشه دشواریهایی در کاربرد آن برای شعر فارسی وجود داشته است که از آن جمله است عدم تطبيق افاعیل عروض عربی با کلمات فارسی که از نظر تعداد هجاها کوتاهتر از افاعیل مزبور هستند و تطابق آنها با افاعیل عروضی به آسانی صورت نمیگیرد و کار تشخیص وزن و تقطیع شعر را مشکل میکند. دکتر پرویز ناتل خانلری با توجه به اختصاصات زبان فارسی و با توجه به این اصل که کمیت هجاها اساس وزن شعر در این زبان است، عروضی جدید را پایهگذاری کرد که نخستین بار در پایاننامۀ دکتری او با عنوان «تحقيق انتقادى در عروض و قافيه و چگونگى تحول اوزان غزل» (تهران- 1327ش) و به صورت مفصل در سال 1337 به صورت کتاب وزن شعر فارسی و سپس با اضافاتی از سوی بنیاد فرهنگ ایران در سال ۱۳۴۵ منتشر شد.