عبدالله خان اوصانلوی خمسه‌ای

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

عبدالله خان اوصانلوی خمسه‌ای

(نیز با نام: عبدالله خان اوصانلوی زنجانی) از امراء و سرکردگان ارتش آقا محمد خان قاجار. پس از آن که شاه قاجار در 1201ق علیخان افشار خمسه‌ای از جمله سرداران معروفش را در اصفهان از هر دو چشم کور کرد، افراد ابواب‌جمعی او را به عبدالله خان اوصانلو داد. بعد از آن، او یکی از امراء و سرکردگان ارتش او شد.

به دستور آقا محمد خان قاجار، اصلاح بازار قديمی و معروف و سرپوشيدۀ شهر زنجان در 1205ق آغاز شد (هر چند در آغاز سلطنت فتحعلی شاه و در 1213ق به اتمام رسيد). آقا محمد خان این کار را به عبدالله خان اوصانلو حاکم وقت زنجان محول کرد. او اقدام به توسعه و تکميل بازار کرد و و بر حجم و فضای آن افزود. از ديگر اقدامات عبدالله خان در زنجان، کرت‌بندی قنوات و کاريزهای بلده زنجان بود تا ميرابان آن را نظافت کند. عبدالله خان همچنين در شهر زنجان افرادی را تعیین کرد تا داد و ستد را کنترل کنند و مانع احتکار شوند.

تا زمانی که آقا محمد خان زنده بود، عبدالله خان مانند ساير امراء و خوانين از ترس، کاملاً مطيع و در زمرۀ سرکردگان شاه قاجار بود. اما پس از کشته شدن آقا محمد خان در 1211ق، هر يک از امراء و سرکردگان صاحب داعيه شدند و در بدو سلطنت فتحعلی شاه در هر گوشه و کنار ايران آشوب هایی برپا شد که باعث گرفتاری بسیار برای شاه جدید شد. پس از اين‌که فتحعلی شاه بر دشمنانش فائق آمد، دستور داد سرکردگان سرکش و از جمله عبدالله خان اوصانلو دستگير شوند. بعد از آوردن عبدالله خان به تهران، به امر فتحعلی شاه، او را از هر دو چشم کور کردند. مدتی بعد از آن، او در 1216ق از دنيا رفت.