یزدگرد ساسانی اول ( ـ ۴۲۰ م)

یَزدگِرد ساسانی اول ( ـ‌۴۲۰‌م) Yazdegerd Sasanian I (king)

شاهنشاه ساسانی (۳۹۹ـ۴۲۰م) ملقب به بزه‌کار، پسر شاپور سوم و جانشین بهرام چهارم. یزدگرد به‌یاری بزرگان ساسانی بر تخت نشست، اما کوشید در برابر ایشان و موبدان ایستادگی کند و خود را از چیرگی آنان برهاند. از این‌رو، به مسیحیان ایرانی آزادی بیشتر داد و با روم شرقی از در صلح و دوستی درآمد، چنان‌که آرکادیوس، امپراتور بیزانس، در وصیت‌نامه‌ای رسمی، پرورش تئودوسیوس، ولیعهد خردسال خویش را به او سپرد و یزدگرد، تئودوسیوس را سرپرستی کرد تا هنگامی که او به‌جای پدر بر تخت امپراتوری نشست. از آن‌جا که در مسائل دینی روادار و آسان‌گیر بود، موبدان و بزرگان زردشتی با او دشمن شدند و او را بزه‌کار خواندند. شیوۀ کشورداری یزدگرد سبب شد که مسیحیان از وی به نیکی یاد کنند و او را در آثار خویش بستایند؛ حال آن‌که دشمنی موبدان با او به آن‌جا انجامید که بدنامش کنند و در برانداختن او بکوشند. یزدگرد اول به‌گونه‌ای مرموز در خراسان درگذشت و چنین شایع شد که با لگد اسبی کشته شده است. حتی پس از مرگ او، که به‌احتمال قوی نتیجۀ دسیسۀ دشمنان بود، سعی کردند از رسیدن پسرش، بهرام پنجم، معروف به بهرام گور به سلطنت جلوگیری کنند، که موقتاً هم موفق شدند، اما بهرام توانست سرانجام به‌جای پدر بنشیند.