آیتی، عبدالحسین (تفت ۱۲۴۹ـ یزد ۱۳۳۲ش)
Ayati, Abd al-Hossein
عبدالحسین آیتی (تفت ۱۲۴۹ـ یزد ۱۳۳۲ش)
شاعر ایرانی و از مبلغین آیین بهایی. نام اصلی او عبدالحسین بافقی یزدی، و آیتی و آواره تخلص‌های وی بوده‌اند. در خانواده‌ای مذهبی زاده شد. چند سال پس از درگذشت پدر به آیین بهایی گروید و از مبلّغان آن شد. به عثمانی، مصر و اروپا سفر کرد و کواکب الدریّه فی مآثر البهاییه (قاهره، ۱۹۲۳م) را نوشت. امّا پس از مرگ عبدالبهاء از این آیین کناره گرفت و در تهران کتاب سه‌جلدی کشف‌الحیل را در ردِّ بهاییت نوشت. به معلّمی در مدارس مشغول بود و آثار ادبی و شعری خود را در مجلّۀ نمکدان و برخی جزوه‌های کوچک شعری منتشر کرد.
آیتی در سره‌نویسی هم دستی داشت و کوشید تا اصطلاح‌های عروضی را به فارسی سره برگرداند. تاریخ یزد یا آتشکدۀ یزدان (یزد، ۱۳۱۷) نیز از جملۀ آثار اوست.
فهرست آثار[۱]
- آتشکده یزدان (تاریخ یزد)، یزد، ۱۳۵۷ق /۱۹۳۸م
- اشعه حیات (شعر)، یزد، ۱۳۲۸ش
- انشاء عالی، تبریز، ۱۳۱۱ش
- تاریخ فلسفه، تهران، ۱۳۱۲ش
- تکمیل کتاب کشف الحیل و بیان الحق، تهران
- چکامه شمشیر (شعر)
- خردنامه (شعر)، استانبول
- روش نگارش یا موضوع‌نویسی، تهران
- سه عروسی (داستان)، تهران، ۱۳۱۲ش
- سه فراری (داستان)، تهران، ۱۳۰۶ش
- سه گمشده (داستان)، تهران، ۱۳۰۶ش (۳ کتاب اخیر ترجمه سیاحت‌نامه دکتر ژاک آمریکایی است)
- ضمیمه کشف الحیل (پاسخ به مقاله عبدالله رازی)، تهران، ۱۳۰۷ش
- فرهنگ آیتی، تهران، ۱۳۱۴ش
- قصیده قرآنیه یا ترانه روحی (شعر)، تهران
- کتاب نَبی (ترجمه فارسی قرآن در ۳ جلد)، یزد ۱۳۲۴-۱۳۲۶ش
- کشف الحیل (در افشای فرقه‌های بهاییان، در ۳ جلد)، تهران، ۱۳۰۷ش (این کتاب بعدها مکرر به چاپ رسیده است)
- کواکب الدریة فی مآثر البهائیة (در تاریخ بهائیت)، قاهره،۱۳۴۲ق /۱۹۲۴م
- گفتار آیتی، تهران، ۱۳۴۷ق /۱۹۲۹م
- ملکه عقل و عفریت جهل، تهران، ۱۳۱۲ش
- نغمه دل (شعر)، تهران
- هوگوی ایرانی، (نخستین پرواز بشر)، یزد، ۱۳۲۱ش
- کواکب الدریّه فی مآثر البهاییه (قاهره، ۱۹۲۳م)