روی شایدر

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

روی شایدر (نیوجرسی 10 نوامبر 1932- آرکانزاس 10 فوریه 2008م) Roy Scheider

(نام کامل: روی ریچارد شایدر[۱]) بازیگر امریکایی. طی حدود 40 سال فعالیت حرفه‌ای در بیش از 60 فیلم سینمایی و نزدیک به 30 مجموعۀ تلویزیونی ایفای نقش کرد. عمدۀ شهرت او به خاطر ایفای نقش اصلی آرواره‌ها و آرواره‌ها 2 (ساختۀ استیون اسپیلبرک) در نیمۀ دوم دهۀ 1970 بود.

تباری آلمانی - ایرلندی داشت. تحصیلاتش را در دانشکده‌های راتگرز[۲] (نیوجرسی) و فرانکلین و مارشال[۳] (لنکستر پنسیلوانیا) و دوران خدمتش را در نیروی هوایی آمریکا گذراند. با ایفای نقش «مرکوتیو[۴]» در اجرایی از رومئو و ژولیت در جشنواره نمایش‌های شکسپیری نیویورک برای  نخستین بار در سال ۱۹۶۱ روی صحنه رفت و فعالیت‌های تئاتری‌اش را با حضور روی صحنه تئاترهای نیویورک ادامه داد. نخستین حضور سینمایی او در فیلم هراس‌آور کم‌هزینۀ نفرین جسد زنده[۵] بود که با حضور در نقش‌هایی متنوع مثل گنگستر مافیایی دشنه[۶] و بازرگانی نیویورکی که درگیر ماجرایی عاطفی با یک مدل (فی داناوی) می‌شود در معمای یک کودک ساقط شده[۷]، ادامه یافت. نخستین نقش بزرگ او، «بادی روسو[۸]»، پلیس همراه جین هاکمن در ارتباط فرانسوی[۹] بود که با همراهی هم یک باند توزیع مواد مخدر را در هم می‌کوبیدند. اگرچه شایدر برای ایفای این نقش نامزدی دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش دوم شد، ولی نقش‌آفرینی دیگرش در همان سال به عنوان پاانداز جین فاندا در کلوت[۱۰] هم به همان اندازه موفق بود. به دنبال موفقیت ارتباط فرانسوی فاکس قرن بیستم امکان نخستین حضور شایدر در نقش اول فیلمی را برایش فراهم کرد؛ هفت امتیاز[۱۱] که در آن مجدداً نقش یک پلیس نیویورکی را این بار با نام «بادی مانوچی[۱۲]» داشت. در این دوره با وجود تثبیت تصویر سینمایی‌اش به عنوان مردی خشن و عبوس، در شیلا لوین مرده است و در نیویورک زندگی می‌کند[۱۳] در نقشی کمدی ظاهر شد. با حضور در دو فیلم فرانسوی سوءقصد و مردی مرده است موقعیتی بین‌المللی یافت و با ایفای نقش کلانتر موقر و هراسان از آب آرواره‌ها[۱۴] (کلانتر مارتین بادی[۱۵]) به شهرت جهانی رسید. تصویر جذابی که از باب فاسی[۱۶] طراح رقص/کارگردان در فیلم خودشرح‌حال‌گونۀ این‌طور چیزها[۱۷] ارائه داد، نامزدی دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول را برایش به ارمغان آورد. اگرچه در اواسط دهۀ ۱۹۸۰، میزان فروش فیلم‌های او سیر نزولی یافت، ولی توانست اعتبار بازیگری‌اش را همچنان حفظ کند و در این میان حضور او در نقش‌هایی مثل یکی از اعضای گروه مردان عاصی از زندگی ماشینی باشگاه مردان[۱۸]، آدمکش حرفه‌ای پا به سن گذاشته و مجرب کوئن و تیت[۱۹] که با همکار تازه‌کار و خشنش، آدام بالدوین[۲۰]، درگیری دارد و سرهنگ آمریکایی سرسختی که با همتای روسش درگیر جدالی مرگبار می‌شود در چهارمین جنگ[۲۱]، در نیل به این مهم بی‌تاثیر نبوده‌اند. در سال‌های بعد نیز با وجود حضور در نقش‌های فرعی و کوتاه مثل جاسوس آمریکایی خانۀ روسیه[۲۲]، روانپزشک شیطان‌صفت ناهار عریان[۲۳] و رئیس گنگسترهای از رومئو خون می‌رود[۲۴] تصویر مثبتی را که از او در ذهن هوادارانش بود خدشه‌دار نکرد.


  1. Roy Richard Scheider
  2. Rutgers University
  3. Franklin and Marshall College
  4. Mercutio
  5. The Curse of the Living Corpse
  6. Stiletto
  7. Puzzle of a Downfall Child
  8. Buddy Russo
  9. The French Connection
  10. Klute
  11. The Seven-Ups
  12. Buddy Mannuci
  13. Sheila Levine Is Dead and Living in New York
  14. Jaws
  15. Chief Martin Brody
  16. Bob Fosse
  17. All That Jazz
  18. The Men's Club
  19. Cohen and Tate
  20. Adam Baldwin
  21. The Fourth War
  22. The Russia House
  23. Naked Lunch
  24. Romeo Is Bleeding