بازار امیر (تبریز)
| بازار امیرِ تبریز | |
|---|---|
| نام فارسی | بازار امیرِ تبریز |
| کشور | ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| موقعیت | بازار بزرگ تبریز |
| کاربری | بازار |
| مشخصات معماری | مجموعه‌ای از یک سرای بزرگ و دو تیمچه، صحن و چند ایوان و حجره‌های متعدد |
| زمان ساخت | دورۀ قاجار |
بازار امیر (تبریز)
واقع در بازار بزرگ تبریز، مربوط به دورۀ قاجار. این مجموعه به میرزا محمدخان امیرنظام زنگنه منسوب است، که در زمان نایب‌السلطنگی عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی‌شاه، به مقام امیرنظامی رسید. بازار امیر علاوه بر این‌که در مجموعۀ گستردۀ بازار بزرگ تبریز در فهرست آثار ملی ایران و میراث جهانی یونسکو به ثبت شده، مستقلاً نیز در سال ۱۳۵۳ش با شمارهٔ ۹۷۷ در زمرۀ آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مشخصات معماری و تزئینات
این مجموعه از یک سرای بزرگ و دو تیمچه، یکی در شمال غربی و دیگری در جنوب سرا، تشکیل شده است. صحن وسیع و مستطیل‌شکل سرا را حجراتی در دو طبقه فراگرفته‌اند، که بی‌واسطه به صحن گشوده می‌شوند. چهار ایوان مرتفع در میانۀ اضلاع این صحن، طرحی چهارایوانی و مستحکم به بنا داده‌اند. تیمچۀ جنوبی مجموعه، از فضایی با قاعدۀ نیم‌هشت در میانه تشکیل شده است، که چهار فضا با قاعدۀ نیم‌هشت در چهار طرف آن وجود دارد. بخش میانی با طاق رسمی‌بندی پرکاری پوشانده شده، که بزرگ‌ترین طاق گنبدین بازار تبریز است. در اطراف این فضاها حجراتی در دو طبقه قرار گرفته‌اند. در نمای داخلی این تیمچه آجر تیره‌رنگ با گچ بندکشی شده است. این تیمچه از پشت ایوان جنوبی سرا، در جهت محور سرا، به آن مرتبط می‌شود. تیمچه شمال غربی فضایی با قاعدۀ کشیده است که با تویزه‌ها و طاق‌های رسمی‌بندی پوشیده شده است. طاق میانی و دو طاق طرفین آن نورگیرهایی در میانه دارند که روشنایی فضا را تأمین می‌کنند. این تیمچه از طریق دالانی به گوشۀ صحن سرا راه می‌برد.