بازار قم
| بازار قُم | |
|---|---|
| نام فارسی | بازار قُم |
| کشور | ایران |
| استان | قم |
| موقعیت | شهر قم، حاشیۀ خیابان طالقانی و در حد فاصل خیابان 19 دی و عمار یاسر |
| کاربری | بازار |
| مشخصات معماری | متشکل از دو راسته سرپوشیده، چهارسوق، سرا، تیمچه و چند مسجد |
| زمان ساخت | دورۀ صفوی - دورۀ قاجار - دورۀ پهلوی |
بازار قم
بازاری قدیمی و سرپوشیده در شهر قم، در حاشیۀ خیابان طالقانی و در حد فاصل خیابان 19 دی و عمار یاسر. این بازار متشکل از راسته، چهارسوق، سرا و تیمچه، بخشی از بافت کهن شهر قم است. بازار قم از دو راستۀ سرپوشیده با پوششی گنبدی تشکیل شده که سرپوشیده بودنِ آن ناشی از آب و هوای کویری و تحمّل گرما و سرماست. البته سبک معماری سنّتیِ منطقه نیز در شکل این مجموعه تأثیر داشته است. مصالح ساختمانی این بازار را خشت، سنگ، گِل و آجر تشکیل می‌دهند و تهویه و نوررسانی آن به‌وسیلۀ دریچه‌های ویژه‌ای که در پوشش گنبدی ساخته شده‌اند، امکان‌پذیر است. در این بازار، کاروان‌سراهای قدیمی با تغییر کاربری به سراهایی تبدیل شده‌اند که در واقع کار خرید و فروش عمده را انجام می‌دهند. در بازار قم مساجد بسیاری وجود دارد که عبارت‌اند از مسجد ملّا جعفر، مسجد امام حسین، مسجد نجّارها، مسجد مسگرها، مسجد پامنار، مسجد رضویه و چند مسجدِ بدونِ نام دیگر. در بازارِ نو سه پاساژ به سبک مدرن با نام‌های قائم، بوعلی سینا و حجّت جایگزین قسمت‌هایی از ساختمان‌های قدیمی بازار شده‌اند. بازار قم با جاذبه‌های فراوان سنتی و معنوی، از مکان‌های مهم برای جذب گردشگران است. مجموعۀ بازار قدیم قم در سال ۱۳۷۶ش با شمارهٔ ۱۹۳۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تاریخچه
بخش اعظم بازار قم در دورۀ صفویه بنا شده است. بازار کهنه در اطراف مسجد جامع شهر احداث شده بود و تا پایان دورۀ قاجاریه تغییراتی یافت باعث و بخشهایی بدان اضافه شد. در سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار بازارِ نو ساخته و در دو طرف آن بخشهایی مانند تیمچۀ بزرگ احداث شد. در دورۀ پهلوی نیز این بازار گسترش یافت. از نیم قرن پیش، با گسترش شهر قم و احداث خیابان‌ها، بازار به چند قسمت تقسیم شد و بخشهایی از آن از بین رفت. هم‌اکنون دو بخش بازار کهنه و بازار نو هریک با طول تقریبی یک کیلومتر برجای مانده است.