حاجی بیگوف، عزیر (شوشای ۱۸۸۵ـ۱۹۴۸)
حاجی بیگوف، عزیر (شوشای ۱۸۸۵ـ۱۹۴۸) Hajibeyov, Uzeyir
| عزیر حاجی بیگوف Uzeyir Hajibeyov | |
|---|---|
| زادروز |
شوشای ۱۸۸۵م |
| درگذشت | ۱۹۴۸م |
| ملیت | آذربایجانی |
| شغل و تخصص اصلی | آهنگ ساز و موسیقی دان |
| شغل و تخصص های دیگر | نمایش نامه نویس |
| آثار | لیلی و مجنون (۱۹۰۷) و کوراوغلو (۱۹۳۷) |
| جوایز و افتخارات | بنیان گذار اپرای ملی آذربایجان شوروی |
نمایش‌نامه‌نویس، آهنگ‌ساز، موسیقی‌دان، و بنیاد‌گذار اپرای ملی آذربایجان شوروی. اگرچه در آذربایجان شوروی اقامت داشت، با آثار نمایشی و مقاله‌های خود تأثیر شگرفی بر مبارزان جنبش مشروطه و تحول نمایش‌نامه‌نویسی در ایران گذاشت، و با نگرش علمی خود در پیوند‌دادن موسیقی آکادمیک با آداب و رسوم محلی مردم زادگاه خود منشأ تحولات زیادی در موسیقی آذربایجان شد. او در ۱۹۳۱ نخستین ارکستر سازهای ملی را برمبنای موسیقی علمی تأسیس کرد، و در ۱۹۳۶ اولین گروه کُر ملی آذربایجان را تشکیل داد. آفرینش اپرت‌های لیلی و مجنون (۱۹۰۷) و کوراوغلو (۱۹۳۷)، از مهم‌ترین اتفاق‌های تاریخ اپرا محسوب می‌شوند. اپرای اخیر در گسترش موسیقی آذربایجان در جهان سهم بسزایی داشت. حاجی بیگوف تا ۱۹۰۵ عمدتاً به‌منزلۀ نویسنده‌ای با گرایش‌های عمیق اجتماعی شناخته شده بود. از آن به بعد به‌شکل جدی مشغول آموزش و تعلیم موسیقی غربی و موسیقی آذربایجانی شد، و در کنسرواتوار سن‌پترزبورگ به‌تحصیل پرداخت. پس از آن به‌دلیل تسلط‌اش به زبان شعر، گرایش اصلی خود را در نوشتن اپرت‌هایی همچون شیخ صنعان (۱۹۰۹)، زن و شوهر (۱۹۰۹)، رستم و سهراب (۱۹۱۰)، ار آرواد (۱۹۱۰)، آرشین مالالان (۱۹۱۲)، شاه عباس و خورشید بانو (۱۹۱۲)، اصلی و کرم (۱۹۱۲)، مشهدی عباد/او اولماسون بو اولسون (۱۹۱۳) و هارون و لیلا (۱۹۱۵) نشان داد، و ادبیات موسیقی آذربایجانی را پربارتر کرد. اغلب اپرت‌های حاجی بیگوف به زبان فارسی ترجمه شده است و گروه‌های نمایشی بارها در شهرهای مختلف ایران آن‌ها را اجرا کرده‌اند. خود حاجی بیگوف نیز آثار نویسندگان روس همچون پوشکین، گوگول، لرمانتوف و چخوف را به زبان آذری ترجمه کرده است.