آکروبات
آکروبات (acrobat)
در یونانی به‌معنای «روی پنجۀ پا راه رفتن» یا «صعودکردن». نمایشگری در سیرک[۱] که حرکات دشوار پرش، سقوط و حفظ تعادل را انجام می‌دهد. آکروبات‌ها یا خصوصاً پیچش‌گرانی[۲] که بدن‌هایشان را به شکل‌های ظاهراً ناممکن می‌پیچانند و روی دست‌هایشان راه می‌روند، از گذشته‌های دور وجود داشته و در دست‌نوشته‌های قرون وسطایی توصیف شده‌اند. آکروبات‌های امروزی در تشکیل هرم‌های انسانی، راه‌رفتن روی طناب یا سیم، و بندبازی[۳] تبحر دارند.
حفظ تعادل. توازنگران[۴] تعادل خود را روی تیری بلند یا روی وسایلی مانند تکچرخه حفظ می‌کنند. حرکات ریزلی[۵]، منسوب به خانوادۀ امریکایی، عبارت است از حفظ تعادل اشیایی مانند توپ، بشکه، یا یک کودک، بر روی پا در حالت درازکش و چرخاندن و به هوا پراندن و دوباره‌گرفتن آن‌ها. در حالت مضاعف (دوبل)، دو نفر آن‌ها را به‌سوی یکدیگر پرتاب می‌کنند. بندپیمایان[۶] (که بند در گذشته طناب بود و اکنون سیم است) اغلب در ارتفاع زیادی از زمین به اجرای حرکات می‌پردازند و با یک تیر سنگین تعادل خود را حفظ می‌کنند. نامی‌ترین بندپیمان قرن ۱۹م، شارل بلوندن[۷] فرانسوی بود و سپس نمایشگرانی مانند کُن کُلّئانو[۸] (۱۹۱۰م ـ ) ایتالیایی که روی سیم پشتک می‌زد، جای او را گرفتند. در دوران رونق تماشاخانه‌ها، بندپیمایان معمولاً روی سیم شل حرکات خود را انجام می‌دادند و گاهی با یک چتر تعادل خود را حفظ می کردند.
حرکات پرشی (حرکات پرشی[۹]). ترامپولین[۱۰] حرکت آکروباتیکی است که در آن اجراکننده روی تشکی فنری جست‌وخیز می‌کند، در هوا پشتک و وارو می‌زند، و با هر پرشی بالاتر می‌رود. وسایل کمکی دیگر عبارت‌اند از تختۀ پرش یا تختۀ الاکلنگی و تاب روسی. به کمک این وسایل، آکروبات‌ها اغلب ستونی چهارنفره تشکیل می‌دهند و در حین پرش‌ها، پشتک و وارو می‌زنند.
بندبازی. معمولاً پرهیجان‌ترین برنامۀ سیرک است. بندبازها حرکات خود را در ارتفاع زیاد انجام می‌دهند و از آن‌جا که یک لغزش جزئی ممکن است به مرگ منجر شود، تور محافظی در زیر تاب‌ها می‌بندند. تاب می‌خورند و خود را پرتاب می‌کنند و میان زمین و آسمان می‌چرخند تا به تاب دیگر برسند و یارشان، که معمولاً وارونه از زانوان خود به آن آویخته است، دست‌شان را بگیرد. نخستین بندبازی که تماشاگران را تحت تأثیر تهور خود قرار داد ژول لئوتار[۱۱] فرانسوی ( ـ۱۸۷۰) بود. و بعد از او خانواده‌های کلارک[۱۲]، کُنچلّو[۱۳]، و کودونا[۱۴] که بین تاب‌ها سه‌بار در هوا دور خود می‌چرخیدند.
حرکت‌های دیگر. انواع دیگری از حرکات آکروباتیک را روی نردبان، روی توپی که با پا مهار می‌شود، و روی دوچرخه انجام می‌دهند. پشتک‌زنان[۱۵] نیز که در جا پشتک و وارو می‌زنند آکروبات‌باز محسوب می‌شوند و پشتک‌زنی از حرکات دلقک‌هاست.