تربال

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تَربال
(یا: برج منار؛ در منابع قدیم: طربال) بازماندۀ بنایی برج‌مانند، از لاشۀ سنگ و ملاتِ گچ و آهک، مربوط به دورۀ ساسانی. تربال در مرکز شهر گرد و مدور اردشیر خوره یا همان فیروزآباد کنونی در استان فارس قرار دارد. فیروزآباد از شهرهای پارتی‌ـ‌ساسانی است که به‌شکلی کاملاً مدور ساخته شده و تربال نقطۀ پرگار این دایره است. به‌نظر می‌رسد، تربال بازماندۀ آتشدانی است بلند که پلکان مارپیچ در بیرون و گنبدی بر فراز داشته است.

تربال فیروزآباد را الگوی منارۀ مسجد جامع متوکل، خلیفه عباسی، در سامره دانسته‌اند. دربارۀ کاربرد این بنا نظرات دیگری نیز محتمل است؛ این‌که تربال در مرکز اردشیر خوره بنا شده تا بر ساخت‌وساز باقی سازه‌های شهر نظارت کنند، یا این‌که با بازخوانی توصیفات متون کهن محتمل است که این بنا بخشی از شبکۀ آبررسانیِ اردشیر خوره بوده است.