مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی
مؤسسه‌ای علمی ـ پژوهشی، و غیرانتفاعی که به‌منظور تدوین و انتشار دانشنامه‌های عمومی و تخصصی، به‌ویژه در زمینۀ فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی، در اسفند ۱۳۶۲، به سرپرستی سیّد کاظم موسوی بجنوردی، در تهران تأسیس شد. مرکز دارای یک شورای عالی علمی است که بر کلیۀ فعالیت‌های علمی آن نظارت دارد. نخستین کار این مرکز، تألیف و انتشار دایرةالمعارف بزرگ اسلامی (دبا) است. این دایرةالمعارف کتابی است به فارسی مشتمل بر موضوع‌ها، اصطلاحات و مفاهیم، و اَعلام تاریخی و جغرافیایی در حوزۀ فرهنگی و تاریخی جهان اسلام، و بزرگ‌ترین و مفصل‌ترین دایرةالمعارف اسلامی در جهان خواهد بود. مقالات این کتاب مفصل و تألیفی است. کار تدوین آن در ۱۳۶۳ش آغاز شد و نخستین جلد آن در ۱۳۶۷ش، در تهران، منتشر شد. تا ۱۳۸۸ تعداد ۱۶ جلد آن منتشر شده و پیش‌بینی می‌شود مجموعاً با انتشار حدود ۴۰ جلد دورۀ آن کامل شود. تاکنون ۶ جلد از ترجمۀ عربی دبا، با نام دایرةالمعارف‌الاسلامیة الکبری (داک)، نیز منتشر شده و نخستین جلد ترجمۀ انگلیسی آن با عنوان اسلامیکا نیز، با همکاری مؤسسۀ مطالعات اسماعیلیه، در لندن، در ۱۳۸۷ش توسط انتشارات بریل در لیدن هلند و با سرویراستاری ویلفرد مادلونگ منتشر شد. اسلامیکا در ۱۶ جلد منتشر خواهد شد. همچنین مرکز طرح تهیه و انتشار فهرست‌وارۀ کتاب‌های فارسی، شامل مشخصات آثار مکتوب فارسی از آغاز پیدایش این زبان تا پایان چاپ سنگی، را به مورد اجرا قرار داده که تاکنون ۸ جلد آن منتشر شده و پیش‌بینی می‌شود در ۱۵ جلد به‌پایان برسد. طرح دیگر مرکز تدوین و انتشار دایرةالمعارف مفصل و عمومی فارسی، با عنوان دانشنامۀ ایران است، در ۳۰ جلد، که جلد اول و دوم آن منتشر شده است. تاریخ و جغرافیای جامع ایران (احتمالاً در ۱۷ جلد)، دانشنامۀ فقه اسلامی (در ۵ جلد) از دیگر طرح‌های مرکز دایرةالمعارف اسلامی است. مرکز می‌کوشد تا در طرح‌ها و آثار خود گرایش شیعی داشته باشد. مرکز دایرةالمعارف اسلامی دارای کتابخانۀ تخصصی معتبر و بزرگی است حاوی مجموعه‌ای از کتاب، نشریات ادواری، نسخه خطی، نسخۀ عکسی، ریز فیلم، عکس و اسلاید، نامه‌ها و فرامین، لوح فشرده و کتاب‌های دیجیتالی که مورد استفاده محققان و مؤلفان و پژوهشگران است.