شام آخر
شام آخر (نقاشی)(The Last Supper)
دیوارنگاره[۱]ای که لئوناردو داوینچی[۲] در سال‌های ۱۴۹۵ـ۱۴۹۸م در ناهارخوری صومعۀ دومینیکی[۳] سانتا ماریا دلّه گراتسیه[۴] در میلان نقاشی کرد و در اجرای آن از اصولی بهره گرفت که در رسالۀ نقاشی‌اش آورده بود. لئوناردو رابطۀ نمایشی و روان‌شناختی حرکات و سکنات اعضای گروه، ازجمله عیسی و حواریانش، را در این اثر به‌خوبی پرورانده است. داوینچی به‌کمک ژرفانمایی[۵]، که ضمن ایجاد توهم گستردگی در فضای ناهارخوری، میز شام آخر را عملاً تا درون اتاق پیش می‌آورد ، جلوۀ اثر را دوچندان ساخت. متأسفانه خوی تجربه‌گر لئوناردو، وی را بر آن داشت که از رنگِ روغنی بر روی گچ استفاده کند. تخریب این شاهکار هنری در زمان حیات خود لئوناردو آغاز شد، و علی‌رغم تلاش مرمت‌گران، بسیار آسیب دیده است. شام آخر سفارشی است از سوی خانوادۀ اسفورتسا[۶]، که لئوناردو در میلان در خدمت آنان بود.