ائری، جورج بیدل
اِئری، جورج بیدِل (۱۸۰۱ـ۱۸۹۲)(Airy, George Biddell)
اخترشناس انگلیسی. تلسکوپ گذر نصف‌النهار[۱] را در رصدخانۀ سلطنتی گرینویچ[۲] نصب کرد و زمان میانگین گرینویچ[۳] (جی‌ام‌تی) را، با توجه به ستاره‌های گذرنده از نصف‌النهار، به‌دقت محاسبه کرد. در ۱۸۷۲ لقب سِر دریافت کرد. ائری در ۱۸۳۵ به مقام هفتمین «اخترشناس سلطنتی» رسید. او مخابرۀ زمان گرینویچ را با تلگراف به‌‌راه انداخت. در ۱۸۸۰، زمان میانگین گرینویچ، که با تلسکوپ ائری محاسبه شده بود، زمان رسمی بریتانیا شد. ائری در اَنیک[۴]، نورتامبرلند[۵]، زاده شد؛ در کیمبریج در رشتۀ ریاضی درس خواند. در ۱۸۲۶ استاد ریاضی، و در ۱۸۲۸ استاد اخترشناسی آن دانشگاه شد. در مقام سرپرست رصدخانۀ کیمبریج، شیوه‌های پیشرفته‌تری را برای رصدهای نصف‌النهار در پیش گرفت و نتایج آن‌ها را در مقیاسی کوچک‌تر منتشر کرد. در ۱۸۴۷، در مقام اخترشناس سلطنتی، سمت ـ ارتفاع‌یاب[۶] اختراعی خود را، که دستگاهی برای محاسبۀ سمت و ارتفاع بود، برای رصدِ ماه در تمامی نواحی آسمان برپا کرد. نوآوری‌های دیگر او عبارت‌اند از ثبت به‌روش عکاسی (۱۸۴۸)، تعیین زمان گذر نصف‌النهار به‌روش الکتریکی (۱۸۵۴)، رصدهای طیفی[۷] (از ۱۸۶۸)، و بررسی گشت روزانۀ لک‌های خورشید (کلف)[۸] با استفاده از خورنگارکیو[۹] (۱۸۷۳). در تعیین مرز کانادا و ایالات متحده امریکا، و مرز ایالت‌های اورگون[۱۰] و مِین[۱۱] از مهارت‌های ریاضی او استفاده کردند. در به‌آب انداختن کشتی بخار گریت ایسترن[۱۲]، کابل‌گذاری تلگراف بین اروپا و امریکا، و ساخت ناقوس‌های ساعت برج مجلس (بیگ‌بن)[۱۳] نیز از تجربۀ علمی او بهره‌گیری شد. کتابش، با نام رسالات ریاضی در اخترشناسی فیزیکی[۱۴] (۱۸۲۶)، از آثار معتبر این حوزه است.