جبائی، ابوهاشم عبدالسلام

جُبّائی، ابوهاشم عبدالسلام ( ـ۳۲۱ق)

متکلم معتزلی و مؤسس فرقه بَهْشَمیه (منسوب به ابوهاشم که کنیۀ اوست). وی فرزند ابوعلی جبائی بود و پس از پدرش به ریاست معتزلۀ بصره رسید. از آثار او امروزه چیزی باقی نمانده است، اما بسیاری از بزرگان معتزله ازجمله قاضی عبدالجبار همدانی از این آثار استفاده کرده و تأثیر بسیار پذیرفته‌اند. صاحب بن عباد وزیر دانشمند آل بویه از پیروان او بود. برخی از آراء او عبارت‌اند از نظریه احوال دربارۀ صفات خداوند، نظریه کُمون دربارۀ کیفیت برخی از اجسام و نظریۀ هم‌جنس‌بودن جوهرهای فرد.