View source for آخوندزاده، فتح علی (آذربایجان ۱۲۲۷ـ تفلیس ۱۲۹۶ق)

فتحعلی آخوندزاده (آذربایجان ۱۲۲۷ـ تفلیس ۱۲۹۶ق)   Fath-Ali Akhundzadeh<br />{{جعبه زندگینامه
|عنوان =فتح علی آخوندزاده
|نام =
|نام دیگر=
|نام اصلی=
|نام مستعار=
|لقب=
|زادروز=آذربایجان ۱۲۲۷ق
|تاریخ مرگ=تفلیس ۱۲۹۶ق
|دوره زندگی=
|ملیت=آذربایجانی
|محل زندگی=ایران - گرجستان
|تحصیلات و محل تحصیل=
| شغل و تخصص اصلی =ادیب
|شغل و تخصص های دیگر=نمایش نامه نویس
|سبک =
|مکتب =
|سمت =مترجم دولت روس در تفلیس
|جوایز و افتخارات =
|آثار =ستارگان فریب خورده (۱۲۷۴ق)؛ نامه های کمال الدوله؛ سه مکتوب؛ الفبای جدید
|خویشاوندان سرشناس =
|گروه مقاله =ادبیات فارسی
|دوره =
|فعالیت های مهم =
|رشته =
|پست تخصصی =
|باشگاه =
}}[[File:10051200.jpg|thumb|فتحعلی آخوندزاده]]مروّج مکتب واقع‌گرایی در ادبیات آذربایجان، از پیش‌گامان رواج اندیشۀ مشروطه‌خواهی در ایران و نمایش‌نامه‌نویس. وی بر چند نسل از روشنفکران، نمایشنامه‌نویسان و آزادی‌خواهان ایرانی تأثیر شگرفی گذاشته است. از خانواده‌ای ایرانی مقیم [[قفقاز، منطقه|قفقاز]] بود. در کودکی به ایران آمد. کودکی او در کوچ به این شهر و آن شهر گذشت. در ۲۲سالگی به [[تفلیس]] رفت. بخش عمدۀ عمر را با سِمت مترجم دولت روس در تفلیس به‌سر برد و در همین شهر با آثار مهم ادبیات جهان آشنا شد. آخوندزاده در تفلیس با فن نمایش و نمایشنامه‌نویسی آشنا شد و خود به نوشتن نمایشنامه‌های اجتماعی و انتقادی پرداخت. آثار او اغلب به زبان ترکی آذربایجانی است که گاه به شعرهای فارسی مزین می‌شد. برخی از آثارش به روسی و فارسی ترجمه شدند. از ۱۲۶۷ تا ۱۲۷۲ق شش نمایش‌نامۀ اجتماعی‌ـ‌ انتقادی نوشت.  

تمایل به روشنگری، هجو سنّت و ستایش از جلوه‌های تجدّد، بن‌مایۀ نمایش‌نامه‌های اوست. در داستانی با عنوان ''ستارگان فریب‌خورده'' (۱۲۷۴ق) از ماجرایی تاریخی در عصر صفویه برای ترسیم واقعیت‌های زمانه بهره جسته است. این نوشته‌ها را [[قراچه داغی، میرزا جعفر (۱۲۵۰ـ۱۳۱۰ق)|میرزا محمدجعفر قراچه‌داغی]] با عنوان ''تمثیلات'' (که شامل شش نمایش‌نامه و یک داستان است) به فارسی ترجمه کرده که در شکل‌گرفتن سنتِ نمایش‌نامه‌نویسی ایران مؤثر افتاده است. آخوندزاده رسالۀ ''قریتیکا'' را در نقد ادبی و رسالۀ ''ایراد'' را در انتقاد از شیوۀ تاریخ‌نگاریِ مرسوم در ایران نوشته است و ‌آثاری نیز در زمینۀ مسائل اجتماعی و ادبی دارد. 

اندیشه‌های ادبی و اجتماعی او در متفکران مشروطه‌خواه داخل و خارج ایران تأثیر نهاد. مخالف همۀ ادیان و فِرَق مذهبی بود. قصد تغییر الفبای عربی را داشت. هوادار تشکیل [[فراماسون|فراماسونری]] بود و آن را از لوازم آزادی و آزادی‌خواهی می‌دانست. به‌رغم ادعای آزادی‌خواهی، از حکومت استبدادی تزاری روسیه ستایش می‌کرد و از خدمتگزاران وفادار آن بود. از دیگر آثار اوست: ''نامه‌های کمال‌الدوله''؛ ''سه مکتوب''؛ ''الفبای جدید''.
----





<br /> &nbsp;  
 
[[Category:ادبیات فارسی]]
[[Category:ادبیات معاصر - اشخاص]]
[[Category:تئاتر]]
[[Category:ایران - اشخاص و گروه ها]]