آقا محمدخان قاجار
Agha Mohammad Khan Qajar
آقا محمدخان قاجار (استرآباد ۱۱۵۵ـ گرجستان ۱۲۱۱ق)
| آقا محمدخان قاجار | |
|---|---|
| زادروز |
استرآباد ۱۱۵۵ق |
| درگذشت | گرجستان ۱۲۱۱ق |
| ملیت | ایرانی |
| شغل و تخصص اصلی | فرمانروا |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
| خویشاوندان سرشناس | محمدحسن خان قاجار (پدر) - باباخان (برادرزاده) |
مؤسس و اولین پادشاه (حک: ۱۲۱۰ـ۱۲۱۱) سلسلۀ قاجار. پسر محمدحسن‌خان قاجار بود که مدّت شانزده سال در شیراز در دربار کریم‌خان زند تحت مراقبت بود. پس از مرگ کریم‌خان، مدعی سلطنت شد و به مازندران رفت و در آن‌جا با گروهی از ایل قاجار به تصرف شهرهای ایران پرداخت. او سپس دو برادر خود را کشت و پس از فتح کرمان لطفعلی‌خان زند را به‌قتل رساند. آقا محمدخان، گرجستان را تسخیر کرد و به قتل و غارت شهر تفلیس پرداخت (۱۲۰۹ق) و دو سال بعد در تهران تاج‌گذاری کرد (۱۲۱۰ق) و چون خود، فرزندی نداشت، برادرزاده‌اش (باباخان) را به ولیعهدی و ابراهیم‌خان کلانتر (اعتمادالدوله) را به صدارت خویش برگزید. او آرامش و امنیت را در کشور برقرار کرد و توانست دولت مقتدر واحدی به وجود آورد. وی در ۵۷سالگی به دست چند نفر از سپاهیانش کشته شد. جنازه‌اش را به نجف اشرف بردند و در آن‌جا دفن کردند. آقا محمدخان، سلطانی زراندوز و طماع و سنگ‌دل بود.