ابددانه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اَبدَدانه (Abdadana)

سرزمین باستانی در ماد غربی که در سالنامه‌های شاهان متاخر آشور به آن اشاره شده است. باج و خراجی که این شاهک‌نشین به شاهنشاهی آشور می‌پرداخته، مانند بسیاری دیگر از سرزمین‌های باستانی غرب ایران شامل اسبان اصیل بوده است. ظاهراً این شاهک‌نشین دارای اهمیت چندانی نبوده است. گمان می‌رود که ابددانه نامی است کاسی و در سده‌های 9 و 8 قبل از میلاد ساکنان این سرزمین را کاسیان تشکیل می‌داده‌اند. اما محتمل است که این نام ایرانی و به معنای «دارنده‌ی چراگاه‌های شگفت» باشد.

کهن‌ترین اشاره‌ای که به نام ابددانه شده، در لوحی مفرغی است که ظاهراً در شمال همدان به دست آمده و متعلق به سده‌ی ۹ق‌م است. متن کتیبه فرمانی از سوی شاه ابددانه به بازرگانی آشوری است. شلمنصر سوم در سال سی‌ام فرمانروایی خود (۸۲۸ق‌م) برای نخستین بار اشاره می‌کند که ابددانه را که در جنوب شرقی پَرسوئه و شمال شرقی بیت هَمبَن واقع شده به تصرف خود درآورده است. اَددنیراری سوم در حدود سال ۸۲۰م از تصرف ابددانه خبر می‌دهد که در میان سرزمین‌های پرسوئه، البریه و نئیری بوده است. در کتیبه‌هایی که مربوط به دوران حکومت تیگلت پیلسر سوم  (پس از ۷۴۵ق‌م) است، نام این سرزمین با پیشوند بیت (به معنای کشور) و به صورت بیت ابددانی آمده است.  در سال ۷۱۶ق‌م سارگون دوم از لشکرکشی خود به پرسوئه خبر می‌دهد و می‌گوید حکام برخی سرزمین‌‌ها و از جمله بیت ابددانی از ورود سپاه او گاه شدند، به پرسوئه آمدند و باج و خراج سنگین به او تقدیم کردند. ظاهراً پس از آن آشوریان بیت ابددانی را به سرزمین پرسوئه منضم کردند. چرا که در کتیبه‌های بعدی دیگر نامی از آن برده نشده است.

از آنجا که نظر غالب درباره‌ی موقعیت پرسوئه کوه‌های غرب زاگرس مرکزی تشخیص داده شده، ابددانه یا بیت ابددانی را نیز باید در مثلث میان سنندج، کرمانشاه و اسدآباد فرض کرد.


  • تاریخ ماد به‌گزارش دانشنامه‌ی ایرانیکا، ترجمه‌ی شهرام جلیلیان و محمد حیدرزاده؛ اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز
  • persianblog
  • https://www.academia