نمایش مبدأ برای ابن زیله، ابومنصور حسین بن محمد (اصفهان ۴۴۰ق)

{{جعبه زندگینامه|عنوان=ابن زیله|نام=|نام دیگر=ابومنصور حسین بن طاهر بن زیله - بنابر روایت ابن ابی اصیبعه، ابومنصور بن زیلا|نام اصلی=ابومنصور حسین بن محمد بن عمر بن زیله اصفهانی|نام مستعار=|لقب=|زادروز=اصفهان|تاریخ مرگ=۴۴۰ق|دوره زندگی=|ملیت=ایرانی|محل زندگی=|تحصیلات و محل تحصیل=|شغل و تخصص اصلی=ریاضی‌دان و فیلسوف|شغل و تخصص های دیگر=موسیقی‌شناس|سبک=|مکتب=|سمت=|جوایز و افتخارات=|آثار=خلاصه‌ای از شفای ابوعلی سینا؛ کتاب تعالیق منسوب به ابن سینا از تحریرات ابن زیله؛ شرح رسالۀ حی بن یقظان؛ کتاب فی النفس؛ و الکافی فی الموسیقی|خویشاوندان سرشناس=|گروه مقاله=فلسفه، منطق و کلام|دوره=|فعالیت های مهم=|رشته=|پست تخصصی=|باشگاه=}}

ابن ‌زَیْلَه، ابومنصور حسین ‌بن محمد (اصفهان - ۴۴۰ق)<br>(ابومنصور حسین بن محمد بن عمر بن زیله اصفهانی یا ابومنصور حسین بن طاهر بن زیله یا بنابر روایت ابن ابی اصیبعه، ابومنصور بن زیلا) ریاضی‌دان، فیلسوف، و موسیقی‌شناس نوآور. نظریاتش در آثار صاحب‌نظران بعد از او، همچون [[صفی الدین ارموی|صفی‌الدین ‌اُرموی]]، دنبال شده است. او دربارۀ رواسین (رواشین) فارسّیه و خراسانیه که [[فارابی، ابونصر محمد (فاراب ۲۵۷ـ دمشق ۳۳۸ق)|فارابی]] هم در «''الموسیقی‌الکبیر''» از آن سخن گفته و نیز از دستانات خراسانیه و اصفهانیه مطالبی آورده است. ابن زیله از هنر نواختن دف‌ها، طبل‌ها، سنج‌ها، تصفیق (دست زدن)، رقص، زفن (حرکت شانه‌ها) و تشبیهی از رقص و ... سخن گفته است. او به [[ایقاع (موسیقی)|ایقاع]] و [[ضرب (موسیقی)|ضرب]] توجهی دقیق داشته و واژه‌های عربی اعداد مانند واحد، ثانی، ثالث، رابع و ... را نیز به شکل فارسی یگاه، دوگاه، سه‌گاه، ... خوانده است. او همچنین در تشریح ایقاعات، روشی خاص خود داشت و از روش کندی، [[اخوان الصفا|اخوان‌الصفا]]، [[فارابی، ابونصر محمد (فاراب ۲۵۷ـ دمشق ۳۳۸ق)|فارابی]]، و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله (خرمیثن ۳۷۰ـ همدان ۴۲۸)|ابن سینا]] انتقاد کرده است؛ مثلاً خفیف ثقیل دوم، ایقاع ‌ثلاثی، را به فارسی سه‌گان با کسری از ۸/۳؛ و هزج، ایقاع رباعی را به فارسی چهارگان با کسری از ۸/۴؛ یا خفیف رمل، ایقاع خماسی را به فارسی پنجگان با کسری از ۸/۵؛ ثقیل رمل، ایقاع سُداسی، را ششگان با کسری از&nbsp;۸/۶ نامیده است. او همچنین آلات موسیقی را به سه دسته زهی، بادی و کوبی (کومه‌ای‌) تقسیم کرده است؛ از دیگر تقسیم‌بندی‌های اوست: ۱ـ سازهای زهی شامل سه گروه سازهای پرده‌دار مانند [[تنبور]] و [[عود (موسیقی)|عود]]؛ سازهای بدون پرده مانند چنگ و شاهرود و [[عنقا]]؛ و سازهای زهی که با کمان نواخته می‌شوند. ۲ـ سازهای بادی شامل سه گروه، نوعی که از دهانه در آن می‌دمند، نوعی که با واسطه، مانند [[نی انبان]]، در آن می‌دمند، و نیز نوعی که لوله‌هایی چند در آن صوت ایجاد می‌کنند، مانند [[ارغنون]] یا چند‌نای. ۳ـ سازهای کوبشی، نوع چکشی که با کوبه به صدا در می‌آید و از این‌ گروه فقط به سنجِ چینی اشاره کرده است. از آثار اوست: ''خلاصه‌ای از شفای'' ابوعلی سینا؛ کتاب ''تعالیق'' منسوب به ابن سینا از ''تحریرات'' ابن زیله؛ ''شرح رسالۀ حی بن یقظان''؛ کتاب ''فی النفس'' دربارۀ سمع و شنوایی که از آن اثری به‌جا نمانده است؛ و ''الکافی فی الموسیقی'' که مهم‌ترین اثر او در موسیقی است. او در این اثر به تعریف موسیقی، محدودۀ صدا، و از تأثیر صدا در نفس و روح انسان پرداخته و فواصل ملایم و ناملایم را توضیح داده است.<br><!--11033500-->
[[رده:فلسفه ، منطق و کلام]]
[[رده:اسلام، ایران و شرق]]
[[رده:موسیقی]]
[[رده:ایران - اشخاص]]